Поранешниот американски претседател Доналд Трамп вчера потврди дека е обвинет во врска со неговото справување со доверливи документи откако ја напушти Белата куќа во 2021 година.
Обвинението не е објавено, но адвокатот на Трамп, Џејмс Трасти, кој се појави на кабелскиот канал Си-Ен-Ен, рече дека обвиненијата вклучуваат намерно задржување на „информации за националната одбрана“, опструкција, лажни изјави и заговор.
Обвинението го прави Трамп првиот поранешен претседател на САД обвинет пред федералниот суд. Тој веќе е обвинет во Њујорк за исплата на порноѕвезда за време на неговите претседателски избори во 2016 година.
Тој, исто така, е под лупа од федералните и сојузните обвинители во Џорџија за обид за поништување на претседателските избори во 2020 година.
Еве седум прашања за случајот со документи.
Зошто Трамп беше под истрага?
Одделот за правда покрена истрага за ракувањето на Трамп со владините досиеја на почетокот на 2022 година, откако Националниот архив објави дека Трамп сокрил стотици чувствителни владини документи во неговото одморалиште во Флорида и го попречил нивното пронаоѓање. Според американскиот закон, претседателските досиеја припаѓаат на владата и мора да бидат предадени на Националниот архив кога претседателот ќе ја напушти функцијата. Трамп наводно однел стотици записи од Белата куќа и ги испратил во Мар-а-Лаго, неговото одморалиште и резиденција на Флорида. Националниот архив ги побара документите од претставниците на Трамп во 2021 година, но доби само 14 кутии во јануари 2022 година. Тие содржеа повеќе од 100 доверливи документи. По пронаоѓањето на владините тајни, Националниот архив потоа го пријавил откритието до Одделот за правда, што предизвика истрага на ФБИ. Иако Трамп подоцна врати уште неколку десетици документи, инспекторите се сомневаа дека тој држел уште повеќе. Тоа го натера ФБИ да изврши претрес на Мар-а-Лаго во август 2022 година. Претресот со голема публицитет доведе до откривање на повеќе од 100 доверливи документи.
Што има во документите?
Севкупно, обвинителите извадија повеќе од 300 доверливи владини документи од Трамп. Документите носат различни ознаки за класификација, од доверливи и тајни до строго тајни/чувствителни разделени информации, највисоко ниво на класификација. Владата ја чуваше содржината на доверливите записи во тајност, но во судските документи, обвинителите рекоа дека нивното лошо постапување може да ја загрози националната безбедност на САД. Документите потекнуваат од различни агенции, вклучувајќи ги ЦИА, ФБИ и Агенцијата за национална безбедност, и опфаќаат широк спектар на теми за национална безбедност, како што се Кина и Иранската ракетна програма.
Зошто специјален советник го истражуваше случајот?
Истрагата во поголемиот дел од минатата година ја водеше Одделот за правда. Но, објавата на Трамп во ноември дека повторно се кандидира за претседател го поттикна јавниот обвинител Мерик Гарланд да го назначи Џек Смит, поранешен обвинител на Одделот за правда за специјален советник. Смит користеше две големи пороти во последните месеци - една во Вашингтон и друга во Мајами - за да повика сведоци и документи поврзани со случајот. Пред двата совета се појавија неколку десетици сведоци. Смит исто така го истражува Трамп во врска со настаните што доведоа до нападот на американскиот Капитол на 6 јануари 2021 година.
Што кажа Трамп јавно за случајот?
Трамп негираше дека сторил нешто лошо во врска со документите, нарекувајќи ја истрагата „лов на вештерки“ со цел да се саботира неговата кандидатура за реизбор. Тој, исто така, тврдеше дека имал овластување да ги декласифицира сите документи однесени од Овалната канцеларија во резиденцијата на Белата куќа. Но, обвинителите, наводно, добиле аудиоснимка од 2021 година во која Трамп признава дека задржал доверлив документ на Пентагон, што е во спротивност со неговото тврдење дека ги декласифицирал сите документи
Што би значело обвинението за претседателската трка на Трамп?
Законски, федералното обвинение не може да го спречи да продолжи со својата претседателска кампања.
Всушност, Џон Малколм, поранешен федерален обвинител кој е потпретседател во Фондацијата Херитиџ, рече дека не постојат закони што ќе го спречат Трамп да се кандидира, дури и ако е осуден.
„Имаше луѓе кои се кандидираа за функција од затворските ќелии“, рече Малком.
Во 2002 година, поранешниот законодавец Џим Трафикант се кандидираше за неговото старо конгресно место додека отслужуваше затворска казна за корупција.
Како се споредуваат случаите со документите на Трамп и Бајден?
Обвинението на Трамп доаѓа додека друг специјален советник, Роберт Хур, го истражува начинот на кој претседателот Џо Бајден ракувал со доверливи записи кои датираат од неговото време како потпретседател.
Документите беа пронајдени минатата година во поранешната канцеларија на Бајден во Вашингтон и неговиот дом во Делавер.
Адвокатите на Бајден рекоа дека документите, мал број, им биле предадени на владините претставници веднаш штом биле пронајдени.
Дури и ако се открие дека Бајден лошо постапувал со доверливи документи, веројатно нема да се соочи со обвиненија.
Тоа е поради долгогодишната политика на Одделот за правда дека актуелен претседател не може да биде обвинет, рече Џордан Штраус, поранешен функционер на Одделот за правда, кој сега е извршен директор во Крол, консултантска компанија за ризик.
„Мислам дека најверојатниот исход од истрагата на специјалниот советник за претседателот Бајден е извештај во кој се вели нешто како „ние би препорачале или не би препорачале да се подигне обвинение доколку ова не беше претседателот“, рече Штраус.
Поранешниот потпретседател Мајк Пенс, исто така, привлече истрага околу неговото задржување на доверливи документи. Но, Одделот за правда минатата недела го информираше дека ја затворил истрагата и оти нема да го обвини.