Иако Европската Унија го зголеми рекордот за слободата на печатот во текот на изминатите неколку години, сè уште има простор за подобрување, според новиот извештај на Комитетот за заштита на новинарите со седиште во Брисел.
„Постигнат е голем напредок, но борбата против вкоренетиот притисок и заканите кон новинарите во Европа, и поставувањето ефективен пример за владите ширум светот, сè уште бара подобрена и одржлива акција од Брисел“, рече Комитетот за заштита на новинарите.
Најгорливите прашања со кои се соочуваат новинарите во Европа вклучуваат убиства, како и медиумски контроли поврзани со пандемијата, дезинформации, шпионски софтвер и тековната војна во Украина, се вели во извештајот.
Од 2015 година, повеќе новинари се убиени во земјите на ЕУ. Најмалку двајца од нив, од Словачка, беа убиени поради нивната работа.
Во меѓувреме, шведскиот известувач Ким Вол беше убиен на задача, а мотивите за убиствата на бугарската репортерка Викторија Маринова, холандскиот репортер Петер Р. де Вриј и грчкиот репортер Јоргос Караивас остануваат неутврдени.
ЕУ не го коментираше последниот извештај на Комитетот за заштита на новинарите.
Во 2021 година, Европската комисија рече дека убиствата се „најтрагичниот“ вид на закана со која се соочуваат новинарите во Европа.
Но, многу почести од убиствата се други прашања како што се онлајн малтретирање, дезинформации, тужби за одмаздници и тепање на протести.
Војната во Украина постави тест без преседан за посветеноста на Европа за заштита на новинарите, се вели во извештајот. Неколку земји-членки обезбедија засолниште или поддршка за руските и украинските новинари погодени од војната.
Сепак, војната на бојното поле е придружена со информативна војна која се одвива на Интернет, принудувајќи ги новинарите да се соочат со бран на дезинформации и малтретирање.
Брисел препозна дека дезинформациите претставуваат сè позагрижувачка закана за демократијата и презеде чекори за борба против ова прашање и градење доверба во новинарството.
Но, друг проблем е што некои земји, како што е Унгарија, ја искористија борбата против дезинформациите како изговор за да започнат политики против лажните вести, кои всушност се дизајнирани да ги ограничат независните медиуми.
Политиките на унгарскиот претседател Виктор Орбан, како што се оние кои се однесуваат на лажни вести, нагласуваат дека ЕУ е измешана вреќа кога станува збор за слободата на печатот.
Во извештајот од 2022 година, Европската комисија побара од 16 од 27 членки на ЕУ да преземат чекори за подобра заштита на новинарите.
Во најлош случај, пандемијата на ковид-19 покажа и новооткриени проблеми, при што новинарите во земји како Италија се соочуваат со насилно малтретирање како одмазда за нивното покривање на епидемијата и движењата против вакцините, како и ограничувањата наметнати во име на јавното здравје.
Во меѓувреме, дури и кога Брисел ги финансира истражувачките новинари, тој редовно го блокира пристапот до официјалните документи, се вели во извештајот.
„Опсегот и ефективноста на акциите на ЕУ за поддршка на слободата на печатот често го одразуваат јазот помеѓу наративот заснован на вредности што ЕУ го кажува за себе и реалноста за тоа како таа и нејзините земји-членки ги следат своите интереси“, се вели во извештајот.
Ако Брисел не го подобри својот досие за слободата на печатот дома, тогаш она што е во прашање, се вели во извештајот, е капацитетот на ЕУ да се залага за слободата на печатот во трети земји без да се смета за лицемерна.
„За да биде ефективна и кредибилна, ЕУ мора да ги применува истите критериуми за сите актери, во ЕУ и на меѓународно ниво, и активно да се бори против замката на двојните стандарди“, се вели во извештајот.
