Како што руската инвазија на Украина влегува во својата втора година, жените во земјата се соочуваат со сериозни ризици, зголемен товар на обврски за грижа и огромен стрес и тешкотии кога живеат во воени зони, соопшти Амнести интернешнл на Меѓународниот ден на жената.
„Постојано и одново, жените го носат товарот на бруталноста на војната. Тие постојано се на првите линии на конфликтот – како војници и борци, лекари и медицински сестри, волонтери, мировни активисти, негуватели за нивните заедници и семејства, внатрешно раселени лица, бегалци и премногу често како жртви и преживеани“, рече Агнес Каламар, генерална секретарка на Амнести интернешнл.
„Руската инвазија во Украина не е поинаква. Жените се соочуваат со зголемено сексуално и родово насилство и опасни здравствени состојби, додека се принудени да донесуваат одлуки за живот и смрт за нивните семејства. Во исто време, жените често се исклучени од процесите на донесување одлуки и нивните права и потреби остануваат незаштитени и неисполнети“.
Амнести интернешнл ја повикува меѓународната заедница да ги поддржи и да застане во солидарност со жените кои страдаат поради кршење на човековите права среде руската агресивна војна во Украина.
Обезбедувањето на безбедноста и безбедноста на цивилите, особено оние кои се затекнати во воените зони, како и пристапот до финансиска помош и услуги, вклучително и здравствена заштита, е од клучно значење за време на војна, вели организацијата.
„Истовремено, сторителите на злосторствата според меѓународното право мора да одговараат“.
Амнести интернешнл ги документира воените злосторства и веројатните злосторства против човештвото извршени во Украина и собра застрашувачки сведоштва од жените во Украина кои детално го опишуваат влијанието на инвазијата врз нивната безбедност, здравје и благосостојба.
Последици врз менталното, физичкото и репродуктивното здравје на жените
Постојаните напади на Русија врз критичната цивилна инфраструктура, кои се воени злосторства, сериозно го поткопаа пристапот до здравствена заштита за оние што живеат во Украина.
Катерина, внатрешно раселена жена која била бремена во деветтата недела и живеела во Доњецк кога започна инвазијата, изјави за Амнести интернешнл:
„Не знаев што ќе се случи со нас. Имаше гласини за евакуација и заминување на лекарите. Не можев да ги направам ултразвукот и сите тестови. Едноставно немаше пристап. Тоа ја зголемуваше анксиозноста и емоционалната напнатост“.
За жените и девојчињата со менструација, ограничените залихи и зголемените цени на производите ги принудуваат да избираат помеѓу храна и санитарни производи.
„Има влошки и тампони за продажба, но поради проблемите со финансиите треба да одберам дали ќе купам храна или влошки. По почетокот на целосната инвазија користам импровизирани средства“, рече Тамара.
Јулија, чиј дом бил уништен од руски воздушни напади, изјави за Амнести интернешнл дека можела да собере менструални производи за неа и нејзината ќерка во центарот за поддршка на внатрешно раселените лица.
Стигма поврзана со сексуално и родово насилство
Родовото насилство е отежнато и интензивирано кај оние кои живеат во регионите погодени од конфликтот поради многу причини, забележува организацијата.
„Тие вклучуваат недостаток на безбедност, отсуство или ерозија на владеењето на правото, распространетоста на неказнивоста на сторителите и недостатокот на доверба во окупаторските власти, како и стигмата поврзана со откривањето искуства на сексуално и родово базирано насилство“.
Марина, хуманитарна работничка, изјави за Амнести интернешнл: „Сексуалната злоупотреба е огромен проблем за жените. Учествував на обука и ни беше кажано дека имало случаи кога децата, исто така, по евакуацијата покажале знаци дека доживеале сексуална злоупотреба“.
За Тамара овие извештаи за сексуално и родово насилство се многу загрижувачки како мајка:
„Постојано слушам за насилство и тоа ме плаши. Имам ќерки, навистина е страшно. Ги испратив моите постари деца да учат во безбедна зона, но сепак сум загрижена за нив“, вели таа.
Жените да се вклучат во процесите на одлучување
Жените мора да бидат способни проактивно да учествуваат во процесите на донесување одлуки на сите нивоа за да се осигураат дека нивните специфични потреби и перспективи се рефлектираат и исполнуваат во законите, политиките и практиките, вели Амнести интернешнл.
Оттаму повикуваат на заеднички напори од меѓународната заедница за да се обезбеди значајно учество на жените во процесите на донесување одлуки, од меѓународните размислувања за финансиска поддршка, репарации и напорите за реконструкција до обезбедување хуманитарна помош и судски процеси за жртвите и преживеаните во војната.
Само преку вклучување на жените на сите нивоа можеме да обезбедиме задоволување, одржување и приоритет на женските потреби, како и почитување, заштита и исполнување на правата на жените, рече Амнести интернешнл.
