Ноември ќе ги одбележи 60-тите претседателски избори во САД, кои се одржуваат на секои четири години од 1788 година. И додека процесот има многу преседани кои сè уште се користат, тој на многу начини се разликува од она што ние би го препознале денес.
Кога беше предложена функцијата Претседател за време на изготвувањето на Уставот, веќе ималоширока согласност за тоа кој треба да ја има. Предизвикот бил да го убеди и да прифати.
Откако ја предводел континенталната армија до победа во Американската револуционерна војна, Џорџ Вашингтон се радувал на мирниот пензионерски живот, сепак во 1787 година повторно се вклучил за да помогне во изготвувањето на Уставот.
Но, речиси веднаш штом се вратил на неговата фарма во Вирџинија, пријателите и обожавателите го молеле да го прифати претседателството како единствената личност со доволно широка поддршка за обединување на новата нација.
Вашингтон ја одби понудата повеќе пати пред неволно да ја прифати, надевајќи се до изборите дека некој друг ќе биде избран. Неговата желба не била исполнета, со што ова биле единствените претседателски избори на кои победил некој што не ја сакал функцијата.
И покрај немањето конкуренција за претседателската функција, ова била прва шанса да се спроведе во пракса уставно предвидениот изборен систем.
За изборите би одлучувал Изборен колеџ составен од електори од секоја од државите, при што секој државен законодавен дом е слободен да одлучи како ќе бидат избрани нивните електори.
Во Конектикат, Џорџија, Јужна Каролина и Њу Џерси, електорите едноставно биле назначени од владата, додека Масачусетс, Њу Хемпшир, Вирџинија, Делавер, Мериленд и Пенсилванија одржувале избори.
Сепак, овие биле единствените 10 од оригиналните 13 колонии што учествувале. Северна Каролина и Род Ајленд допрва треба да го ратификуваат Уставот, додека Њујорк не успеал да назначи ниту еден електор поради ќор-сокакот меѓу неговите два законодавни дома.
Со оглед на трите држави што недостасувале, четирите држави без народни избори а, гласањето било ограничено само на бели мажи кои поседуваат имот во преостанатите шест држави, тиепретседателски избори имале најниска излезност во историјата на САД.
Во тоа време, на секој претседателски избирач му биле давани два гласа, од кои секој требало да се даде за различен кандидат. Кандидатот со најмногу гласови би станал претседател, додека второпласираниот би станал потпретседател.
Од 72 избирачи кои биле на 4 февруари 1789 година, тројца не гласале, додека останатите 69 едногласно гласале за Вашингтон.
Потпретседателското место, сепак, било оспорено. Џон Адамс на крајот ја обезбедил позицијата добивајќи 34 гласа, а некои исто така отишле на Џон Џеј, Роберт Харисон, Џон Хенкок и други.
Првите претседателски избори во САД беа нов настан, прв од ваков вид не само во земјата, туку и во современиот свет. И покрај предизвиците и необичностите, САД успешно воспоставија институција која непрекинато функционира 236 години, со што САД станаа и најстарата функционална демократска земја во светот.
Facebook Forum