Врховниот суд на САД рече дека му треба повеќе време да одлучи дали жените кои бараат пристап до широко користените таблети за абортус ќе се соочат со повеќе ограничувања додека трае судскиот случај. Судот рече дека сега очекува да одлучи до петок навечер. Не даде објаснување која е причината за доцнењето.
Новата контроверза за абортусот доаѓа помалку од една година откако конзервативното мнозинство на Врховниот суд го укина „Роу против Вејд“ и дозволи повеќе од десетина сојузни држави да го забранат абортусот целосно.
Следно е лекот за кој станува збор во новиот случај, кој стигна до највисокиот суд во државата.
Што е мифепристон?
Мифепристон беше одобрен за употреба од Агенцијата за храна и лекови на САД пред повеќе од две децении. Го користеле повеќе од 5 милиони жени за безбедно да ја прекинат својата бременост, а денес повеќе од половина од жените кои се одлучуваат да абортираат се потпираат на лекот, соопшти Одделот за правда.
Со текот на годините, Агенцијата за храна и лекови ги олабави ограничувањата за употреба на лекот, продолжувајќи од седум до 10 недели од бременоста кога може да се користи, намалувајќи ја дозата потребна за безбедно завршување на бременоста, елиминирајќи ја потребата лично да се посети лекар за да се добие и дозволувајќи апчиња да се добијат по пошта.
Агенцијата за храна и лекови, исто така, одобри генеричка верзија на мифепристон за која неговиот производител „ГенБиоПро“ со седиште во Лас Вегас, вели дека сочинува две третини од домашниот пазар. Мифепристон е едно од двете апчиња што се користат за абортуси со лекови, заедно со мизопростол.
Здравствените официјални лица рекоа дека би можеле да се префрлат на мизопростол само ако мифепристон веќе не е достапен или е премногу тешко да се добие. Мизопростолот е нешто помалку ефикасен за прекинување на бременоста.
Како почна овој случај?
Во Амарило, Тексас, кон крајот на минатата година беше поднесена тужба за мифепристон. Alliance Defending Freedom, конзервативна христијанска правна група, ги застапува противниците на пилулата, кои велат дека одобрувањето на мифепристон од Агенцијата за храна и лекови било погрешно.
Зошто Амарило? Окружниот судија на САД Метју Качмарик, кој беше номиниран од тогашниот претседател Доналд Трамп, е единствениот судија на окружниот суд таму, кој гарантира дека сите случаи поднесени во овој град ќе бидат пред него. Откако дојде на функција тој пресуди против администрацијата на претседателот Џо Бајден за неколку други прашања, вклучувајќи ја имиграцијата и заштитата на ЛГБТИ заедницата.
На 7 април, судијата донесе пресуда со која ќе се отповика одобрението на Агенцијата за храна и лекови за мифепристон, но тој ја стави одлуката на пауза за една недела за да дозволи жалба.
Меѓутоа, комплицирајќи ги работите, истиот ден кога судијата ја издаде својата наредба, судот во сојузната држава Вашингтон донесе посебна одлука што ја покренаа либералните сојузни држави со кои се бара да се зачува пристапот до мифепристон. Судијата од Вашингтон, Томас О. Рајс, кого тогашниот претседател Барак Обама го номинираше, и нареди на Агенцијата за храна и лекови да не прави ништо што би можело да влијае на достапноста на мифепристон во тужените сојузни држави. Администрацијата на Бајден рече дека е невозможно да се следат директивите на двајца судии во исто време.
Како случајот стигна до Врховниот суд?
Администрацијата на Бајден одговори на пресудата на Качмарик барајќи од 5-тиот американски апелациски суд со седиште во Њу Орлеанс да го спречи нејзиното влегување во сила засега.
Минатата недела, апелациониот суд ја намали пресудата на Качмарик, така што првичното одобрување на мифепристон во 2000 година засега не е засегнато. Но, тој се согласи со него дека промените што ги направи Агенцијата за храна и лекови за да ги олесни правилата за препишување и издавање на лекот треба да се паузираат. Тие правила вклучуваа проширување кога лекот може да се земе и овозможување испорака на лекот преку пошта.
Апелацискиот суд постапи со два наспроти еден глас. Администрацијата на Бајден и производителот на мифепристон поднесоа жалба до Врховниот суд, велејќи дека дозволувањето на ограничувањата на апелациониот суд да стапат на сила ќе предизвика хаос.
Соочувајќи се со кус рок, Врховниот суд си даде малку простор и издаде наредба со која сугерираше дека ќе дејствува до среда навечер. Тој временски рок беше продолжен до петок.
Тогаш судиите би можеле да зборуваат за ова прашање понатаму. Дополнителното време, исто така, би можело да биде дел од напорите за создавање наредба што ќе има широка поддршка меѓу деветте судии. Еден или повеќе судии може да напишат посебно мислење и да побараат уште неколку дена.
Што може да се случи следно?
Одложувањето на Врховниот суд сугерира невообичаена реалност за институција која обично се придржува до распоред кој не е многу променет со години: дури и експертите можат да не знаат ништо кога судот ќе одлучува за работите и како.
Случаите се расправаат во текот на седум месеци од октомври до април, а најважните одлуки обично доаѓаат пред судиите да направат долга летна пауза. Судот не кажува кои предмети планира да ги донесе во даден ден, а Судот, во потрага по консензус, понекогаш ќе ги скокне најголемите прашања со кои се соочува и ќе одлучува за многу мала правна точка.
Но, никаде не е толку голема неизвесноста како посебната категорија на случаи кои станаа познати како доктрина во сенка.
Освен осудениците на смрт кои бараат одложување од 11-ти час, случаите во сенка обично вклучуваат итни жалби до судиите пред пониските судови да донесат конечни одлуки. Тоа го вклучува случајот со мифепристон.
Кога судиите го разгледуваат овој сет на случаи, тие обично немаат краен рок да постапат. Пред неколку години, наредбата за изборен случај во Тексас дојде во саботно утро без никаква друга причина освен тоа кога судијката Рут Гинсбург заврши со работа на нејзиното спротивставено мислење.
Извор: АП