Конференцијата на Обединетите нации за климата КОП29 започна во Баку, главниот град на Азербејџан. На врвот на агендата годинава на годишната конференција е прашањето за финансирање на чисти алтернативи на фосилните горива кои предизвикуваат климатски промени.
Самитот на ОН за климата се одржува со учество на земји кои се подготвуваат за тешки разговори за финансии и трговија, по една година природни катастрофи што ги поттикнаа земјите во развој да бараат финансирање за климата. Самитот ќе трае две недели, до 22 ноември.
Делегациите на состанокот во Баку се надеваат дека на самитот ќе го решат финансискиот договор за климата вреден до 1 трилион американски долари годишно за земјите во развој.
Додека преговарачките приоритети на самитот вклучуваат прашања како што се економските грижи и војните во Украина и Газа, Азербејџан, кој е домаќин на КОП29, ќе има задача да обезбеди земјите да се фокусираат на нова цел за глобално финансирање што ќе ја замени сегашната обврска од 100 милијарди долари, договор кој истекува оваа година.
Претседателката на Северна Македонија, Гордана Сиљановска – Давкова ќе присуствува на самитот
Во рамки на учеството на самитот, претседателката Сиљановска Давкова ќе се обрати на првата пленарна сесија и предвидено е да оствари повеќе билатерални средби со шефови на држави и влади, како и средби со претставници на меѓународни организации.
Во состав на македонската државна делегација што ја предводи претседателката Сиљановска Давкова, се заменик претседателот на Владата и министер за животна средина и просторно планирање, Изет Меџити и министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска.
Климатскиот извештај на ОН објавен неколку дена пред конференцијата потврди дека глобалниот просечен пораст на температурата се приближува до 1,5 степени над прединдустриските нивоа. Се предвидува дека ова ќе го доведе светот до катастрофално зголемување од 2,6 до 3,1 степени овој век, освен ако не се направат итни и големи намалувања на емисиите на стакленички гасови.
Доколку не се преземат мерки, се предвидува појава на се почести и опасни екстремни временски настани.
ОН повикуваат на итна колективна акција, предводена од Групата 20 на напредни економии и најголемите емитери, за да се обезбедат намалувања на емисиите на стакленички гасови потребни за ограничување на глобалното затоплување.
Што значи Конференцијата на ОН за климатски промени или КОП?
Во жаргонот на ОН, Конференциите за климатски промени се познати и како КОП или Конференции на страните на Рамковната конвенција на ОН за климатски промени.
Според соопштението на ОН, овие годишни конференции се примарен светски мултилатерален форум за одлучување за климатските промени и ги обединуваат речиси сите земји во светот.
Овие конференции се можност светот да се собере за да се договори како да се справи со климатската криза, да го ограничи порастот на глобалната температура на 1,5 степени, да им помогне на ранливите заедници да се прилагодат на променливата клима и да постигнат нето-нула емисии до 2050 година.
Конференциите за климатски промени се наменети да бидат инклузивни, а заедно со светските лидери и владините претставници, разновиден опсег на луѓе од сите слоеви на општеството, од бизнис лидери и научници за климата до домородните народи и млади, учествуваат во КОП за зајакнување на климатските активности од кои имаат корист сите.
Што ќе се случува во текот на двете недели?
Ќе има интензивна програма на преговори, говори, прес-конференции, настани и панел дискусии во конференциската област, која е поделена на Зелената зона, која е отворена за јавноста и надгледувана од претседателството на Азербејџан КОП29, и Сината зона, управувана од страна на ОН.
Преговорите ќе се одвиваат додека претставниците на светските нации ќе се обидат да постигнат договор до крајот на настанот.
Сите погледи се насочени кон Азербејџан
Додека дипломатите од целиот свет разговараат како да се избегнат зголемените закани од климатските промени во Азербејџан, едно од родните места на нафтената индустрија, сите очи ќе бидат насочени кон оваа нафтена земја во Јужен Кавказ.
Баку е познат како местото каде што во 1846 година биле развиени првите нафтени полиња во светот и каде Азербејџан го предводел светот во производството на нафта во 1899 година.
Азербејџан, на брегот на Каспиското Море помеѓу Иран на југ и Русија на север, беше дел од Советскиот Сојуз од 1922 до 1991 година. Речиси целиот извоз на Азербејџан се состои од нафта и гас, двата водечки светски извори на емисии на јаглерод диоксид што ги загрева планетите. Претседателот Илхам Алиев ги опиша како „подарок од боговите“ во април.
Во говорот што го одржа во март, Алиев рече дека неговата земја е во „активна фаза на зелена трансформација“, но рече: „Никој не може да го игнорира фактот дека светот не може да се развива без фосилни горива, барем во догледна иднина. "
Мухтар Бабаев, министер за животна средина на Азербејџан и поранешен потпретседател на државната енергетска компанија Сокар, ќе биде претседател на конференцијата на КОП29. Бабаев во април рече дека сака да му покаже на светот како „земјата со нафта и гас од минатото“ може да го води светот на зелен пат преку напорите за зголемување на обновливите извори на енергија, особено енергијата на ветерот.
Бабаев рече дека неговата земја верува дека самитот на КОП треба да се надоврзе на минатогодишниот договор за транзиција од фосилните горива, отворајќи го патот за земјите да се здружат на зајакнати и финансирани планови за намалување на гасовите што предизвикуваат топлина во 2025 година.
Но, многу луѓе се сомневаат во овие обврски. Повеќе организации велат дека посветеноста на Азербејџан за транзиција кон зелена енергија значи „зелено обојување“, со што се добива впечаток дека земјата прави повеќе за борба против климатските промени отколку што всушност е.
Кејт Вотерс, извршна директорка на „Сурова отчетност“, организација која ги следи еколошките проблеми во регионот на Каспиското Море, рече дека додека многу земји, вклучувајќи ги САД и минатогодишниот домаќин Обединетите Арапски Емирати, се борат со тешкотиите да се оддалечат од фосилните горива, а Азербејџан историски не бил проактивен по ова прашање.
Изјавувајќи дека активностите за следење на животната средина во Азербејџан се опасни, Вотерс тврди дека притисокот врз граѓанското општество ефикасно ја потиснува вистинската опозиција и луѓето се притворени.
Што е следно?
Според ОН, надвор од Конференциите за климатски промени како сила за свикување, има многу позитивни знаци дека транзицијата кон чиста енергија се забрзува и веќе дава огромен принос во смисла на создавање работни места и стимулирање на економиите што ја прифаќаат.
Обновливите извори на енергија влегуваат во енергетскиот систем со невидена брзина, а електричната енергија од ветер и сончева енергија сега е поевтина од електричната енергија од фосилни горива во повеќето места.
Според соопштението на ОН, иднината поттикната од обновливите извори на енергија сега е неизбежна, а оние кои денес преземаат решителни активности и инвестираат во чисти технологии, се очекува да ги соберат најголемите награди во наредните години.
На КОП29, делегациите ќе наведат детали за напредните национални климатски планови кои ќе се фокусираат на оддалечување од фосилните горива и одржување на светот на патеката за пораст на глобалните температури од не повеќе од 1,5 степени, меѓу другите цели.
На КОП21 во Париз во 2015 година беше постигнат историски договор за климата, во кој земјите се согласија да го намалат глобалното затоплување на 2 степени под прединдустриските нивоа и да продолжат со напорите да го ограничат на 1,5 степени.
Парискиот договор функционира на петгодишен циклус во кој земјите ќе преземаат сè поамбициозни климатски акции.
Следните ажурирани национални акциони планови за климата, познати како национални декларации за придонес, треба да се појават во 2025 година. Овој процес доведе до постепен, но важен развој во однос на мерките за намалување на емисиите и поттикнување на усвојувањето на обновливи извори на енергија.
Некои инфорамции за овој извештај дадоа Асошиетед прес и Ројтерс.
Facebook Forum