Гласачите денес се упатија кон гласачките места во Русија на тридневни претседателски избори кои сигурно ќе го продолжат владеењето на претседателот Владимир Путин за уште шест години, откако тој ја задуши опозицијата.
Изборите се одржуваат во позадина на безмилосно задушување кое ги уништи независните медиуми и истакнати групи за права и му даде на Путин целосна контрола врз политичкиот систем.
Тие се случуваат и кога војната на Москва во Украина влегува во третата година.
Русија има предност на бојното поле, каде што остварува мали, иако бавни, придобивки. Во меѓувреме, Украина направи Москва да изгледа ранливо зад линијата на фронтот: нападите со беспилотни летала со долг дострел удрија длабоко во Русија, додека беспилотните летала со висока технологија ја ставија нејзината црноморска флота во дефанзива.
Гласачите ќе го дадат својот глас од денес до недела на избирачките места низ 11 временски зони на огромната земја, како и во незаконски анектираните региони на Украина.
Изборите имаат мала неизвесност, како што 71-годишниот Путин практично се кандидира за својот петти мандат.
Неговите политички противници се или во затвор или во егзил во странство, а најжестокиот од нив, Алексеј Навални, неодамна почина во оддалечената арктичка казнена колонија.
Тројцата други кандидати на гласачкото ливче се политичари од низок профил, од симболични опозициски партии, кои се на линијата на Кремљ.
Набљудувачите не очекуваат дека изборите ќе бидат слободни и фер.
Надвор од фактот дека на гласачите им беше претставен мал избор, можностите за независен мониторинг се многу ограничени.
Само регистрираните кандидати или советодавните тела, поддржани од државата, можат да назначат набљудувачи на избирачките места, со што се намалува веројатноста за независни чувари.
Со гласањето во текот на три дена во речиси 100.000 избирачки места во земјата, секој вистински мониторинг е сепак тежок.
„Изборите во Русија како целина се лажни. Кремљ контролира кој е на гласачкото ливче. Кремљ контролира како тие можат да водат кампања“, рече Сем Грин, директор за демократска отпорност во Центарот за анализа на европската политика во Вашингтон.
Украина и Западот, исто така, ја осудија Русија за одржувањето на изборите во украинските региони, кои силите на Москва ги зазедоа и ги окупираа.
На многу начини, Украина е во срцето на овие избори, велат политичките аналитичари и опозиционерите.
Тие велат дека Путин сака да ја искористи својата изборна победа како доказ дека војната и неговото справување со неа ужива широка поддршка.
Опозицијата, пак, се надева дека ќе го искористи гласањето за да го покаже своето незадоволство и од војната и од Кремљ.
Кремљ им забрани на двајца политичари на гласање кои се обидуваа да се кандидираат на антивоена агенда и привлекоа вистинска, иако не огромна, поддршка, со што ги лиши гласачите од секаков избор за „главното прашање на руската политичка агенда“, рече политичкиот аналитичар Абас Галјамов, кој порано работел како пишувач на говори на Путин.
Расфрланата руска опозиција ги повика оние кои не се задоволни од Путин или војната да се појават на гласачките места в недела напладне, на последниот ден од гласањето, во знак на протест.
Стратегијата беше поддржана од Навални не многу пред неговата смрт.
„Треба да го искористиме денот на изборите за да покажеме дека постоиме и дека нè има многу, ние сме вистински, живи, вистински луѓе и сме против Путин. Што да правите понатаму зависи од вас. Можете да гласате за кој било кандидат освен Путин. Може да си го уништите гласачкото ливче“, рече неговата вдовица Јулија Навалнаја.
Колку добро ќе функционира оваа стратегија останува нејасно.
Голос, познатата руска независна група за набљудување на изборите, во извештајот оваа недела рече дека властите „прават се` за луѓето да не го забележат самиот факт на изборите“.
Кампањата на Путин беше покриена со претседателски активности, а другите кандидати беа „демонстративно пасивни“, се вели во извештајот.
Државните медиуми посветиле помалку време на изборите отколку во 2018 година, кога последен пат беше избран Путин, според Голос.
Наместо да го промовираат гласањето за да се обезбеди посакуваната излезност, властите се чини дека се обложуваат на притисок врз гласачите што можат да ги контролираат. На пример, Русите кои работат во државни компании или институции да се појават на гласачките места, рече групата.
Нејзиниот копретседавач, Григориј Мелкоњанц, е во затвор и го чека судењето по обвиненијата кои нашироко се сметаат за обид за притисок врз групата пред изборите.
„Актуелните избори нема да можат да го одразат вистинското расположение на народот“, рече Голос во извештајот.
