Шест месеци по пропаѓањето на нивниот самит во 2019 година во Ханој, севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун испрати писмо до тогашниот претседател на САД, Доналд Трамп, пренесувајќи чувство на лично предавство.
„Очигледно сум навреден и не сакам да го кријам ова чувство од тебе“, му рече Ким на Трамп во последното од 25-те лични писма разменети меѓу двајцата мажи и споделени со американскиот новинар Боб Вудворд.
Во Ханој, Трамп ја отфрли понудата на Ким за демонтирање на голем нуклеарен објект во замена за укинување на повеќето американски санкции. Во текот на следните месеци, разговорите дојдоа во застој, бидејќи секоја страна се повлече од обврските преземени на нивната првична средба во 2018 година во Сингапур.
Во писмото, Ким изрази разочарување што САД и Јужна Кореја ги зајакнуваат заедничките воени вежби кои беа намалени како дел од разговорите.
„Доколку не ја сметате нашата врска како отскочна даска која само вам ви користи, тогаш нема да ме натерате да изгледам како идиот кој дава само без да добие ништо за возврат“, напиша Ким.
Неколку месеци откако го испрати писмото, Ким откри голема промена во надворешната политика за да се справи со, како што ја нарече, „непријателската политика“ на Вашингтон. Новиот пристап, изјави Ким, ќе ја нагласи самодовербата и зајакнатото нуклеарно одвраќање.
Оттогаш, Северна Кореја разви арсенал на оружје што може да лета подалеку, побрзо и скришум од кога било. Северна Кореја го внесе нуклеарното оружје во својот устав - статус кој Ким го нарече „неповратен“. Ким, исто така, ги отфрли понудите за разговори со САД, наместо да ги прошири врските со традиционалните пријатели Русија и Кина.
За многу набљудувачи, потезите сугерираат дека Ким се откажал од долгорочната цел на неговата земја за нормализирање на односите со Соединетите држави - развој што може да го отежне убедувањето на Северна Кореја да ги рестартира разговорите, дури и ако Трамп, сегашниот републикански претседателски фаворит, треба да се врати на претседателската функција во 2025 година.
„Тоа ќе биде многу поинаква игра со топки“, рече Мун Чунг-ин, советник за надворешна политика на последователните левоориентирани јужнокорејски администрации, вклучително и претходната влада, која продолжи со разговорите со Пјонгјанг.
„Може да биде исклучително тешко да се обнови дијалогот со Пјонгјанг“, рече Чунг-ин.
Трамп се уште е оптимист
Никој не знае како Трамп би постапил со Северна Кореја за време на хипотетички втор мандат, особено со оглед на екстремните контрасти што ги покажа кон Северна Кореја за време на неговиот прв мандат.
Во 2017 година, Трамп се закани дека „целосно ќе ја уништи“ Северна Кореја и размени закани за нуклеарна војна со Ким, пред да се сврти кон дипломатијата и да тврди дека тој и севернокорејскиот лидер „се заљубиле“.
Откако ја напушти функцијата, Трамп продолжи позитивно да зборува за неговиот однос со Ким и често тврди дека пријателството спречило нуклеарна војна - што е показател дека тој ги гледа разговорите како корисни, дури и ако тие не резултираа со откажување на Северна Кореја од своето нуклеарно оружје.
Во декември, Политико, американска информативна веб-страница, објави дека Трамп размислува за план со кој барем привремено ќе се откаже од целта за денуклеаризација на Северна Кореја. Според Политико, Трамп би му понудил на Пјонгјанг финансиски стимулации да престане да прави нови бомби. Трамп го негираше извештајот.
„Единственото нешто точно во приказната е тоа што добро се согласувам со Ким Џонг Ун“, рече Трамп во објавата на социјалните мрежи.
Не е јасно дали двајцата мажи сè уште разменуваат писма или колку Трамп би му дал приоритет на какво било контакт со Ким доколку тој се врати на функцијата.
Ким: задоволен со статус кво?
Ако Трамп сака да ги продолжи разговорите, Ким можеби нема да се чувствува склон да го напушти својот сегашен пристап, што му овозможи да се движи низ низа огромни предизвици.
И покрај продолжениот период на пандемска самоизолација, континуираните меѓународни санкции и дипломатскиот ќор-сокак со Соединетите Држави, Ким преживеа економски, па дури и постигна напредок во развојот на оружјето, забележува Рејчел Минјунг Ли, аналитичар на Отворената нуклеарна мрежа со седиште во Виена.
Овие успеси „веројатно го зајакнаа размислувањето во Пјонгјанг дека всушност можеби нема многу што САД можат да направат за Северна Кореја“, рече Ли.
„Најголемото решение на Ким од падот на самитот во Ханој е тоа што САД секогаш ќе ја спроведуваат она што ја нарекуваат „непријателска политика“ кон Северна Кореја, без разлика кој е претседател“, додаде таа.
Наместо тоа, Ким го прошири партнерството со Русија. Според Соединетите Држави и нивните сојузници, Северна Кореја и дала на Русија артилериски гранати и балистички ракети, кои Москва ги користела за време на војната против Украина. За возврат, американските власти се сомневаат дека Русија и помага на севернокорејската нуклеарна и балистичка ракетна програма.
Затоплувањето на односите меѓу Северна Кореја и Русија ја прави уште помала веројатноста дека Ким ќе почувствува потреба да најде други начини за дипломатска, воена и економска поддршка, рече Сиднеј Сејлер, кој до минатата година беше национален разузнавач за Северна Кореја во американскиот национална Разузнавачки совет.
„Тој создаде средина и начин напред кој е помалку зависен од она што може да се нарече нормални дипломатски односи или нормални интеракции со надвор, освен неколкуте земји кои би ја прифатиле Северна Кореја таква каква што е“, изјави Сејлер за Гласот на Америка.
Предизвици кои претстојат
Додека Ким секогаш може да го промени своето мислење и повторно да се ангажира со Соединетите држави, тој може да бара многу повеќе во преговорите по неколку години нуклеарни и ракетни напредувања.
„Но, тоа веројатно ќе се случи само ако САД се подготвени да ја одложат денуклеаризацијата и да се вклучат во некаква форма на контрола на оружјето или дури и разговори за намалување на ризикот. И тоа е многу, многу висок праг што треба да се исполни, бидејќи официјалната позиција на САД, Јужна Кореја и Јапонија останува целосна денуклеаризација на Корејскиот полуостров“, рече Ли.
Ако Трамп сака да се стреми кон такво сместување со Ким, тоа може да ги зголеми тензиите со Јужна Кореја. За разлика од ситуацијата за време на првиот мандат на Трамп, актуелниот претседател на Јужна Кореја, Јун Сук Јеол, е конзервативен и претпочита јастребски пристап кон Северна Кореја.
Џесика Тејлор, експерт за безбедност во Азија во Атлантскиот совет, стравува дека Трамп ќе продолжи да го минимизира севернокорејското лансирање на ракети со краток дострел, кои претставуваат голема закана за регионалните сојузници на САД.
Трамп, исто така, можеби е подготвен да ги откаже заедничките воени вежби со Јужна Кореја, „не само за да ја смири Северна Кореја, туку само затоа што не ги смета за неопходни или вредни за трошоците“, рече Тејлор.
На крајот, Тејлор смета дека политиката на Трамп за Северна Кореја најверојатно ќе изгледа како првиот пат - многу „блескавост и шоуменство... без да навлегуваме во ништо навистина конкретно“.