Со сè повеќе усогласени Русија и Кина, западните креатори на политики и аналитичари алармираат за нивното влијание на Западен Балкан. Со толкав фокус на војните на Блискиот Исток и Украина, тие предупредуваат дека не треба да се игнорира Западен Балкан.
Американскиот претставник Пит Сешнс во средата за Гласот на Америка изјави дека Русија е дел „во дестабилизацијата на Балканот веќе неколку години“ и дека покажала дека користи дезинформации и воена сила за да ги исполни своите цели.
„Дестабилизацијата на Балканот е нешто што секоја од земјите таму го гледа“, рече тој.
„И тие гледаат дека овие не само што се случуваат, туку гледаат дали тоа е намерен обид да се поткопаат овие нации“, додаде тој.
Сешнс рече дека Соединетите Држави треба да застанат зад овие нации и „да работат во рамките на воспоставените параметри, ЕУ, НАТО и други организации... САД треба да бидат пред и во центарот за да кажат: „Ние го поддржуваме ова и ќе останеме заедно.' Тоа е она што им треба на овие нации. Соединетите Американски Држави стојат цврсто со нив поединечно и како група“.
„Дел од стратегијата на Путин“
Едвард П. Џозеф, балкански аналитичар на Факултетот за напредни меѓународни студии на Универзитетот Џон Хопкинс, се согласува.
„Балканот е дел од стратегијата на Путин. Тој сака да ја подели Европа од САД и сака да ја подели Европа во себе“, вели тој.
Сешнс и Џозеф оваа недела учествуваа на годишниот безбедносен форум во Конгресот фокусиран на ова прашање кој се одржа за време на Националниот молитвен појадок. Ним им се придружија политичари и пратеници од Европа и од Западен Балкан, регион од шест земји, вклучувајќи ги Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Косово, Северна Македонија и Србија.
Аналитичарите велат дека Москва користи политичко мешање и дезинформации што ги користи преку нејзините историски блиски врски со Србија и другите пријателски актери во регионот.
„Русија е активна со своите операции на Балканот по многу ниски трошоци“, рече Џозеф. Тој ја наведе како пример Србија како домаќин на руските медиуми Русија денес и Спутник.
„Тоа се платформи кои даваат проруски наративи низ регионот“, рече тој.
„И тоа е само еден од начините на кои Србија влијае, на негативен начин, на унапредувањето на руската агенда“, рече Џозеф.
Фокус на интеграцијата
За време на безбедносниот форум, Наз Дуракоглу, помошник државен секретар за законодавни прашања, рече дека САД се многу загрижени за влијанието на Кина и Русија во регионот и работат на различни начини за зајакнување на демократијата во тие земји. Тие вклучуваат странска помош, фокус на борбата против корупцијата и унапредување на реформите „за да се помогне во интегрирањето на земјите од Западен Балкан во ЕУ и меѓусебно“.
Албанија е членка на НАТО и тесно соработува со САД. Нејзиниот поранешен министер за одбрана, Фатмир Медиу, е еден од организаторите на безбедносниот форум.
„Начинот на кој дејствуваат силите како Русија и Кина е, прво тие се обидуваат да разгорат нови конфликти“, изјави тој за Гласот на Америка.
„Втората е да се создаде еден вид статус кво во однос на одредени ситуации и нерешени проблеми за да се спречи членството во Европската Унија и НАТО и да се прошири нивното геоекономско и геополитичко влијание“, вели Медиу.
Кинески појас и пат
Дуракоглу рече дека додека Русија го врши своето влијание преку гас и дезинформации, Кина ги унапредува своите интереси најмногу преку економски и инфраструктурни инвестиции.
Валбона Зенели, виш соработник во Атлантскиот совет, има напишано опширно за кинеското и руското влијание на Западен Балкан.
„Западен Балкан забележа значително проширување на кинеското влијание во последната деценија, во согласност со геоекономската и дипломатската визија на Пекинг за Иницијативата „Појас и пат“ и во поширокиот стратешки контекст на односите Кина-ЕУ“, напиша таа во неодамнешниот истражувачки труд. Таа работи и на книга на оваа тема.
„Геостратешката позиција на Западен Балкан е совршена како мост кон пазарите на ЕУ и клучен транзитен коридор за кинескиот „Појас и пат“. Кинеските интереси во регионот се силно поврзани со инфраструктурните проекти и можностите за приватизација, каде побарувачката за повластени заеми е висока а цените за стекнување се ниски“, рече таа.
„Ги држиме картите“
Додека Русија и Кина ги усогласуваат своите позиции наспроти Западот, експертите велат дека сакаат да го одвлечат вниманието од големите светски конфликти, како што се Украина, Блискиот Исток и се понепријателската положба на Кина во Јужното Кинеско Море.
На Медиу му е јасно дека „постои потег од Русија, но и од Кина, можеби и од Иран да создаде проблеми во балканскиот регион, да има друга точка на конфликт и да го сврти вниманието од Украина“.
Во спротивставувањето на ова влијание, САД ги поддржуваат сојузниците во регионот. Пентагон го потврди минатомесечното одобрување од страна на Соединетите Држави за потенцијалната продажба на противтенковски ракети Javelin на Косово за околу 75 милиони долари.
„Оваа предложена продажба ќе ги поддржи надворешнополитичките цели и националната безбедност на САД преку подобрување на безбедноста на европскиот партнер кој е важна сила за политичка и економска стабилност во Европа“, соопшти Пентагон.
Се додава дека продажбата „ќе го подобри долгорочниот одбранбен капацитет на Косово да го брани својот суверенитет и територијален интегритет за да ги исполни неговите национални одбранбени барања“.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изрази „длабоко разочарување“ од одлуката. Русија исто така „остро ги осуди“ плановите.
Предложената продажба доаѓа за време на тензиите меѓу Косово и Србија кои ЕУ се обидува да ги реши. Во своето континуирано отфрлање на независноста на својата поранешна покраина, Србија ја имаше цврстата поддршка од Русија и Кина.
Со сета загриженост за нападите на Русија и Кина во регионот, Џозеф од Универзитетот Џон Хопкинс рече дека добрата вест е што Западот ги држи картите.
„Ова не е како Украина. Русија е премногу далеку за да донесе копнени сили. Членките на НАТО го опкружуваат Балканот. Сите земји во регионот освен Србија сакаат да се приклучат на НАТО. А некои веќе се членки на НАТО“, рече тој.
Европската унија, рече тој, „далеку е главниот трговски партнер. Значи, ние ги држиме картите. Мораме правилно да ги користиме“.