Четириесет и девет пратеници од 24 земји се собраа во вторникот во Тајван за да разговараат за тоа како Кина ги зголемува тензиите со островот со демократски владеење и да го проценат економското влијание што потенцијалниот конфликт може да го има врз меѓународната заедница.
Дводневниот самит беше организиран од Интерпарламентарната алијанса за Кина, или ИПАК, група која вклучува стотици законодавци од 35 земји кои се загрижени за тоа како демократијата се справуваат со Кина. Конференцијата ја донесе досега најголемата странска парламентарна делегација во Тајван.
Во главниот говор во вторникот, тајванскиот претседател Лаи Чинг-те рече дека заканата на Кина за која било земја е закана за светот.
„Тајван ќе направи се што е во негова моќ да го поддржи „чадорот за демократија“ со своите демократски партнери, за да ги заштити од заканата од авторитарно проширување“, им рече тој на присутните законодавци.
Реткиот состанок што донесе толку многу пратеници од целиот свет на Тајван е дел од трендот на странски посети што се зголеми откако поранешната претседателка на Претставничкиот дом на САД, Ненси Пелоси, го посети островот во август пред речиси две години.
И покрај тоа што има своја армија, валута и демократски политички систем на владеење, Тајван не е членка на Обединетите нации и има малку формални дипломатски сојузници. Кина се противи на каков било меѓународен ангажман со Тајван, кој го смета за дел од својата територија, и го намалува бројот на земји кои имаат официјални врски со островот. Тајван моментално има 12 дипломатски сојузници.
Како одговор на зголеменото меѓународно внимание и посети, Кина спроведе серија големи воени вежби околу островот во текот на изминатите две години и речиси секојдневно воено вознемирување кое вклучуваше мешавина од борбени авиони, бродови на поморската и крајбрежната стража и беспилотни летала. Исто така, ја засили својата реторика дека обединувањето е неизбежно.
Резолуцијата 2758 на ОН
На конференцијата во вторникот, присутните пратеници усвоија модел на предлог за кој велат дека ќе им го отвори патот да донесат слични резолуции во нивните парламенти дома. Целта на предлогот е да се спротивстави на кинеското толкување на резолуцијата 2758 на Обединетите нации во нивните законодавни тела.
Резолуцијата 2758 на ОН беше донесена на 25 октомври 1971 година и е клучен меѓународен договор што Пекинг го користи за да го изолира Тајван. Меѓутоа, експертите забележуваат дека резолуцијата само одлучила Народна Република Кина да ја замени Република Кина, официјалното име на Тајван, како постојана членка на Советот за безбедност на ОН. Сепак, тоа не го одреди суверениот статус на Тајван.
Додека некои земји, како што се Соединетите Американски Држави, го отфрлија тврдењето на Кина дека резолуцијата на ОН го поддржува нејзиното барање за суверенитет над Тајван, некои странски законодавци кои присуствуваа на самитот велат дека моделот на резолуција усвоена од членките на ИПАК може да ги информира владите за можноста Кина да го користи нејзиното толкување на резолуцијата на ОН како изговор да се изврши потенцијален воен напад против Тајван.
„Ја гледаме опасноста од кинеското лажно толкување на резолуцијата на ОН како зајакнување на изговорот за законитост на каков било иден напад или принуда против Тајван, така што мислиме дека разговорот за ова прашање ќе помогне да се донесе потенцијалната опасност на радарот на различни влади“, изјави за Гласот на Америка на маргините на самитот, Рајнхард Бутикофер, поранешен претседател на делегацијата на Европскиот парламент за односи со Народна Република Кина,
Цена на конфликтот
Во вторникот, самитот, исто така, се фокусираше на влијанието што потенцијалниот конфликт околу Тајван може да го има врз земјите ширум светот. Надоврзувајќи се на кампањата наречена „Операција магла“ која ИПАК ја започна минатиот септември, алијансата се надева дека ќе поттикне повеќе влади да спроведат проценки на економското влијание на потенцијалната криза во Тајванскиот теснец врз нивните земји. Тајванскиот теснец е водно тело што ги дели Тајван и Кина.
„Постои силна желба меѓу членките на ИПАК да ја продолжат оваа операција бидејќи веруваат дека луѓето во нивните земји треба да го знаат економското влијание на потенцијалната криза во Тајванскиот теснец“, изјави Лук де Пулфорд, извршен директор на ИПАК, за Гласот на Америка во Тајпеј.
Пред претседателските и законодавните избори во Тајван претходно оваа година, Блумберг Економикс процени дека конфликтот меѓу Кина и Тајван ќе ја десеткува глобалната економија, што ќе чини дури 10 трилиони долари, што е еднакво на околу 10% од светскиот БДП.
Притискање на ИПАК
Додека самитот на ИПАК се обиде да ја подигне меѓународната свест за маките на Тајван, најмалку осум пратеници од шест земји, вклучително Боливија, Словачка и Босна и Херцеговина, рекоа дека добиле повици или текстови од кинески дипломати во кои ги повикувале да не присуствуваат на конференцијата.
Според извештајот на Асошиетед прес, некои законодавци добиле текстови од кинески дипломати во кои се прашувале дали планираат да присуствуваат на годишниот самит на ИПАК во Тајван, додека еден пратеник рече дека кинеските дипломати побарале од шефот на нејзината политичка партија да ја спречи да учествува на конференцијата.
Тајванското Министерство за надворешни работи го осуди „одвратниот чин“ на Пекинг во изјава, додека Де Пулфорд од ИПАК рече дека кампањата за притисок на кинеската влада е едноставно „нелегитимна“.
„Комуникациите не беа преку формални дипломатски канали, туку тие ги малтретираа преку СМС пораки и телефонски повици од помлади кинески аташеа кои сметаа дека можат да им кажат на овие законодавци каде не можат да патуваат“, изјави тој за Гласот на Америка.
ИПАК се соочува со постојан притисок од кинеската влада од нејзиното основање во 2020 година. Некои членови на групата беа санкционирани од кинеската влада, додека обвинението од Одделот за правда на САД покажа дека другите членови на ИПАК биле цел на хакери спонзорирани од кинеската држава.
Како одговор на прашањата на Гласот на Америка, кинеската амбасада во Вашингтон ги повика странските законодавци кои присуствуваа на самитот „да престанат да го искористуваат прашањето на Тајван за да се мешаат во внатрешните работи на Кина и политичките манипулации за себични придобивки“.
„Прашањето на Тајван е стопроцентна внатрешна работа на Кина, во која ниедна странска сила нема право да се меша“, изјави портпаролот на кинеската амбасада Лиу Пенгју во писмена изјава за Гласот на Америка.
Можност за меѓународен ангажман
Некои експерти велат дека иако обидите на Тајван да се ангажира со други земји обично се соочуваат со силно противење од Кина, самитот е важен дипломатски канал за Тајпеј.
„Значењето на овој состанок е што ова се избрани законодавци кои имаат намера да се сретнат, разговараат и разговараат за Тајван и да го вратат она што го учат (во Тајпеј) во нивните парламенти, со надеж дека ќе имаат конкретни предлози за тоа што може да се направи за помогне да се ублажат шансите за конфликт што се случува во Тајванскиот теснец и шансите за намалување на кинеската агресија во овој дел од светот“, рече Лев Нахман, политиколог од Националниот тајвански универзитет.
Тајван треба да го искористи самитот за да ги истакне предизвиците со кои се соочува и како заканата од Кина влијае на внатрешната политика на Тајван, додаде тој.
„Тајван треба да се увери дека законодавците на самитот се свесни за тоа што значи Тајван да постои во денешниот свет и што значи да се биде оспоруван од Кина“, изјави Нахман по телефон за Гласот на Америка.
Де Пулфорд од ИПАК рече дека верува оти самитот во Тајван може да има влијание врз тоа како некои земји се ангажираат со Тајван.
„Многу луѓе кои присуствуваат на самитот имаат силни односи со нивните влади, така што тие се способни да ги искористат своите позиции за да го отворат патот за преседани како што се министерските состаноци меѓу Тајван и другите земји“, рече тој за Гласот на Америка.
Facebook Forum