Новите случаи на рак се предвидува да се зголемат за 77 проценти на повеќе од 35 милиони во 2050 година од проценетите 20 милиони нови случаи и 9,7 милиони смртни случаи во 2022 година, според новите податоци објавени во четвртокот од агенцијата за рак на Светската здравствена организација.
Извештајот, кој е објавен пред Светскиот ден за борба против ракот, 4 февруари, проектира дека најголемите релативни зголемувања на случаите на рак ќе се случат во пониски услови за индекс на човечки развој. Тоа е упатување на алатка развиена од Обединетите нации за мерење на нивото на социјален и економски развој на една земја.
„Очекуваме глобалното население во светот да се зголеми од осум милијарди моментално во 2022 година на речиси 10 милијарди, 9,7 милијарди до 2050 година и тоа ќе има големо влијание врз бројот на нови случаи на рак“, рече Фреди Бреј, шеф на филијала за надзор на рак на Агенцијата за истражување на ракот.
„Ќе видите зголемување од 142 проценти на случаи на рак предвидени до 2050 година во земјите со низок индекс за човечки развој. Ова се земјите кои имаат помалку ресурси за да се справат со оптоварувањето од рак“, рече тој, истакнувајќи дека смртните случаи од рак исто така се проектирани речиси двојно да се удвојат во 2050 година.
Во извештајот се наведуваат тутунот, алкохолот и дебелината како клучни фактори зад зголемената глобална инциденца на рак, а загадувањето на воздухот е главен фактор на ризик за животната средина.
Новите проценки покажуваат дека ракот на белите дробови е најчестиот карцином ширум светот со 2,5 милиони нови случаи во 2022 година. Женскиот рак на дојка се рангираше на блиску второ место, а потоа следат ракот на дебелото црево, простатата и желудникот.
Во извештајот се вели дека ракот на дојката е најдијагностицираната и водечка причина за смрт кај жените. За мажите тоа беше рак на белите дробови.
Бреј забележал дека „Еден од пет мажи и една од пет жени ќе развијат рак во текот на животот и околу еден од девет мажи и една од 12 жени ќе се развијат и умираат од оваа болест“.
Глобалните проценки откриваат впечатливи нееднаквости во оптоварувањето со рак, при што најзагрозени се луѓето во посиромашните, помалку развиените земји.
Изабел Соерјоматарам, заменик-шеф на гранката за надзор на ракот на Агенцијата за истражување на ракот, вели дека тоа е особено точно за ракот на дојката.
„Жените во земјите со понизок индекс за човечки развој имаат 50 проценти помала веројатност да бидат дијагностицирани со рак на дојка отколку жените во земјите со висок индекс за човечки развој, но сепак тие се изложени на многу поголем ризик да умрат од болеста поради доцната дијагноза и несоодветен пристап до квалитетен третман“, рече таа.
Истражувањето на Светската здравствена организација во 115 земји покажува дека повеќето земји не ги финансираат адекватно услугите за рак и палијативна нега, како дел од универзалното здравствено покривање, ситуација која несразмерно ги погодува недоволно, посиромашните популации.
„Трошоците за здравствена заштита, особено за рак се зголемуваат“, рече Андре Илбави, технички лидер на СЗО за рак.
„Новите технологии, стареењето на населението и повеќе луѓе кои пристапуваат до посложени услуги ги оптоваруваат здравствените буџети. Плаќањето од џеб кај ракот е високо и често ги турка семејствата во сиромаштија“, истакна Илбави.
Кога на луѓето на кои им е дијагностициран рак ќе им се каже дека мора да платат од својот џеб, Илбави вели дека е помала веројатноста да побараат помош, да добијат третман и да ја завршат грижата.
„Тоа го прави ракот посмртоносен и поскап за економиите, особено како што се зголемува товарот од ракот“, рече тој, истакнувајќи дека владите можат да го прекинат овој циклус со инвестирање во услуги за рак.
„Ракот не треба да биде скап и не треба да биде смртна казна“, рече тој.
„Ова не е време за одвраќање. Ова е време да се удвои и да се направат тие инвестиции во превенција и контрола на ракот или во спротивно ќе се справиме со нееднаквости кои се уште полоши од она што го гледаме денес“, вели Илбави.
Изабел Соерјоматарам, исто така, ја истакна итноста за инвестирање во превенција за да се одговори на растечкиот глобален товар од рак и глобалните нееднаквости во резултатите од ракот.
„Инвестирањето во превенцијата станува многу клучно бидејќи не можеме да го лекуваме нашиот начин за излез од ракот“, рече таа.
„Третманот и обезбедувањето пристап до нега е важно за спречување на ракот, така што никој не страда од него“, истакна Изабел Соерјоматарам.