Во 2023 година НАТО ја пречека својата 31-ва членка, бидејќи Финска се приклучи на алијансата по руската инвазија на Украина. Сепак, апликацијата на Шведска сè уште ја задржува Турција, чие одобрување се очекува во наредните недели, додека патот на Украина кон пристапување во НАТО останува неизвесен.
НАТО, или Организацијата на Северноатлантскиот договор, беше формирана од 12 западни земји во 1949 година за да обезбеди колективна безбедност против Советскиот Сојуз.
Во рок од неколку недели од целосната инвазија на Москва на Украина во февруари 2022 година, Финска и Шведска - и двете претходно неврзани земји - се пријавија да се приклучат на алијансата. Финска официјално се приклучи во април, само единаесет месеци откако ја поднесе апликацијата.
„Ерата на воено неврзување во нашата историја заврши. Започнува нова ера“, рече финскиот претседател Саули Ниинисто на церемонијата за пристапување во Брисел на 4 април.
„Секоја земја ја максимизира сопствената безбедност. Така и Финска. Членството во НАТО ја зајакнува нашата меѓународна позиција и просторот за маневрирање“, рече тој.
Шведска, која ја поднесе својата апликација во исто време со Финска, се уште чека. Турција, постоечка членка на НАТО, го одложи своето одобрување, обвинувајќи ја Шведска дека засолнила луѓе кои ги смета за терористи, вклучително и курдски сепаратисти.
Во мај, шведските пратеници донесоа нови антитерористички закони за кои се надеваа дека ќе ја смират загриженоста на Турција, што предизвика протести од некои турски и курдски граѓани во Шведска.
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган конечно поднесе предлог-закон со кој се одобрува кандидатурата на Шведска до парламентот во октомври.
Фуат Октај, претседател на Комисијата за надворешни работи на турското национално собрание, во ноември рече дека законодавството ќе биде внимателно разгледано.
„Сите наши членови на комитетот ќе имаат темелна дискусија, ќе го оценат прашањето и соодветно ќе ја донесат нашата конечна одлука“, рече Октај на 16 ноември.
Говорејќи пред новинарите на 1 декември, генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, повика на брз напредок.
„Се надевам дека Националното собрание може да ги финализира овие дискусии што е можно поскоро за да можеме да ја финализираме ратификацијата на Шведска“, рече Столтенберг.
Членките на НАТО во јули гласаа за продолжување на мандатот на Столтенберг како генерален секретар за уште една година, втор пат тој да биде продолжен, со цел да се обезбеди стабилност за Алијансата бидејќи таа реагира на руската инвазија на Украина.
Под негово водство, НАТО ја засили својата поддршка за Украина во 2023 година, координирајќи ја испораката на оружје и обука на земјите-членки. НАТО нема сопствено оружје и се потпира на придонесите од своите членки.
На јулскиот годишен самит во Вилнус, алијансата ја потврди својата позиција дека Украина ќе стане членка на НАТО. Членовите, исто така, гласаа за поедноставување на својот пат до пристапување, отстранувајќи го условот Киев да поднесе „Акционен план за членство“ кој е дизајниран да им помогне на кандидатите да исполнат одредени политички, економски и воени критериуми.
„Со отстранување на тоа, во суштина нема друга брава за членството на Украина во НАТО, туку фундаментално политичка одлука на лидерите на НАТО“, рече Фабрис Потиер, поранешен шеф на НАТО за планирање политика и сега извршен директор на Расмусен Глобал, политичка консултантска компанија.
НАТО, исто така, ги надгради своите односи со Киев преку формирањето на Советот НАТО-Украина. Украина вели дека членството во НАТО е единствениот начин да се гарантира нејзината безбедност наспроти руската агресија.
Говорејќи пред првиот состанок на Советот на 29 ноември, министерот за надворешни работи на Украина Дмитро Кулеба рече дека неговата земја е подготвена да се приклучи.
„Ние стануваме де факто армија на НАТО во однос на нашиот технички капацитет, пристапи на управување и принципи на водење на армијата“, рече Кулеба за новинарите во Брисел.
Лидерите на НАТО се растргнати околу тоа кога да ја примат Украина во алијансата, според Фабрис Потиер.
„Мислам дека Украина е веројатно еден од најспособните, најспособните потенцијални сојузници што ги имате таму. Добро е колку што е. Но, фундаментално е политичко прашање за тоа дали има повеќе ризик или корист да се влезе Украина сега отколку да се чека“, рече тој.
Украина води сложени разговори за пристап со НАТО и Европската унија - кои вклучуваат реформи од големи размери - сето тоа додека се бори против руските сили. Некои членки на НАТО тврдат дека пристапувањето на Украина мора да почека да заврши конфликтот за да се избегне ризик од поширока војна меѓу Русија и НАТО. Тоа би можело да ги продолжи борбите во Украина, тврди Потиер.
„Ако го кажете тоа, (рускиот претседател) Владимир Путин ќе има уште еден поттик да продолжи и да го одржува нивото на воените дејствија доволно високо, така што Украина нема да го премине тој праг во НАТО“, изјави тој за Гласот на Америка.
„Во реалноста, и стратешки, дали некогаш ќе видите како војната завршува на начин што ќе биде толку уреден и толку јасен што тогаш ќе се чувствуваме удобно да ја внесеме Украина (во НАТО)?, праша Потиер.