Грузиската опозиција најави голем митинг за понеделник, повикувајќи ги следбениците да излезат на улиците за да се спротивстават на, како што ги нарекуваат, фалсификуваните избори кои и донесоа победа на владејачката партија „Грузиски сон“.
Зборувајќи заедно со лидерите на опозицијата во претседателската палата, претседателката на Грузија Саломе Зурабичвили го нарече гласањето „целосно фалсификувано“.
Прелиминарните резултати, со пријавување на 99 отсто од областите, покажаа дека владејачката „Грузиски сон“ води со 53,9 отсто. Коалицијата за промени имаше 11,3%, Единство-Национално движење обезбеди 9,83%, Силна Грузија со 10,1%, а партијата За Грузија на Ѓорѓи Гахарија со 7,7%. Другите помали партии го добија остатокот од гласовите.
Премиерот Иракли Кобахидзе, кој е член на „Грузиски сон“, вчера ја опиша победата на неговата партија како „импресивна и очигледна“ и рече дека „секој обид да се зборува за изборна манипулација ... се осудени на неуспех“.
„Грузиски сон“, кој сега се води за четврти мандат на функцијата, ќе добие 89 места во парламентот, едно помалку отколку што обезбеди во 2020 година, соопшти комисијата, при што четири прозападни опозициски партии добија вкупно 61 место.
Сепак, опозицијата тврди дека изборите биле наместени. Западните земји изразија загриженост, опишувајќи ги резултатите како назадување за грузиската демократија и загрижувачка промена кон Москва.
„Постојат огромни докази обезбедени од меѓународни набљудувачи и локални невладини организации кои укажуваат дека овие избори не беа ниту слободни ниту фер“, изјави за Гласот на Америка Елене Хоштарија од Коалицијата за промени.
„Второ, постои остра контрадикторност меѓу меѓународните излезни анкети и официјалните резултати од изборите. И трето, постои јасно отфрлање од народот, што ќе биде очигледно на утрешните демонстрации, дека нема да прифатиме руски, манипулирани изборни резултати“, додаде Хоштарија.
Тина Бокучава, лидер на Движењето Единство-Национално, за Гласот на Америка изјави дека „нема да ги прифатиме резултатите од овие фалсификувани избори“.
„Веруваме дека машините за проверка на гласањето се користеле за дупликат гласање, меѓу другите методи. Дополнително, амбиентот пред изборите беше нарушен со заплашување, купување гласови, конфискација на лични карти и тактики на притисок“, рече Бокучава. „Овие дејствија или спречија многу луѓе целосно да гласаат или ги принудија да гласаат под толку силен притисок што навистина не ја одразува слободната волја на народот како што треба да биде изразена на гласачките кутии“.
Во значаен потег, три од четирите главни опозициски партии објавија дека нема да ги заземат своите места во парламентот, одбивајќи да ги легитимизираат, како што велат, украдените избори.
Мамука Мдинарадзе, извршен секретар на „Грузиски сон“, одговори на одлуката на опозицијата да се откаже од пратеничките мандати, велејќи: „Ако велат дека нема да влезат во парламентот, тогаш нека останат надвор. Ќе продолжиме да работиме за нашата татковина и ќе спречиме каква било саботажа на нашата земја од агенти“.
Претседателката Зурабичвили, стоејќи покрај лидерите на главните опозициски партии, освен за Грузија на Гахарија, рече: „Не ги признавам овие избори. Признавањето на овие резултати е слично на прифаќање на руската контрола над Грузија“.
„Никој не може да ја одземе европската иднина на Грузија“, рече таа.
Изборниот надзор на ОБСЕ/ОДИХР, забележа „бројни нерегуларности“ и го истакна изборното опкружување погодено од контроверзниот закон за „странски агенти“ усвоен во јуни, кој влијаеше на слободите.
„Натпреварувачите генерално можеа слободно да кампуваат“, рече ОБСЕ во својот прелиминарен извештај за наодите, истовремено истакнувајќи дека „извештаите за притисок врз гласачите, особено врз вработените во јавниот сектор, останаа широко распространети во кампањата“.
Во извештајот на ОДИХР понатаму се наведува дека изборите „се одвиваа во услови на вкоренета поларизација во средина нарушена со загриженост поради неодамна усвоената легислатива, нејзиното влијание врз основните слободи и граѓанското општество“.
Меѓународен одговор
Европската унија ја изрази својата загриженост, при што високиот претставник на ЕУ Жозеп Борел ги повика грузиските власти да ги истражат изборните нерегуларности.
„Ги повикуваме грузиските власти да спроведат транспарентна истрага за сите наводи за изборни нерегуларности“, рече Борел.
Претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, рече дека ЕУ планира да ја стави Грузија на дневен ред на следниот состанок.
„Овие наводни неправилности мора сериозно да се разјаснат и решат. Го повторуваме повикот на ЕУ до грузиското раководство да ја покаже својата цврста посветеност на патот на земјата кон ЕУ“, додаде Мишел.
Грузија доби статус на кандидат за ЕУ минатиот декември.
Министрите за надворешни работи на Германија, Норвешка, Летонија, Полска, Франција и Шведска, исто така, изразија загриженост поради пријавените заплашувања и манипулации, повикувајќи на чекори за враќање на довербата во изборниот процес и одржување на демократските принципи.
Вчера американскиот државен секретар Ентони Блинкен во изјава ја пофали „живописната демократија“ на Грузија. Сепак, во врска со гласањето во саботата, „меѓународните и локални набљудувачи забележаа предизборен амбиент обележан со злоупотреба на јавните ресурси од страна на владејачката партија, купување гласови и заплашување гласачи, а сето тоа придонесе за нерамномерен терен за игра и ја поткопа јавната и меѓународната доверба во можноста за фер исход“, рече тој.
„Иако меѓународните и локалните набљудувачи се согласија дека денот на изборите генерално беше добро администриран, забележуваме извештаи за нерегуларности и спорадично насилство. Меѓународните набљудувачи не го прогласија резултатот за слободен и фер. Ги осудуваме сите прекршувања на меѓународните норми и се придружуваме на повиците на меѓународните и локалните набљудувачи за целосна истрага на сите извештаи за прекршувања поврзани со изборите“, рече Блинкен.
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи Марија Захарова на изјавата на Зурабичвили одговори: „Сè додека земјите и нациите размислуваат независно и не ги следат несомнено наредбите на нивните кустоси во Вашингтон, тие имаат иднина“.
Изборите се одржаа во атмосфера која многумина ја опишаа како напната и исполнета со страв.
На чело со бизнисменот Бидзина Иванишвили поддржан од Русија, „Грузиски сон“ создаде моќна изборна машина која се потпира на државните ресурси и буџетските стимулации за да обезбеди гласови, велат набљудувачите. Главните поддржувачи на партијата вклучуваат „буџетски гласачи“, работници во јавниот сектор и приматели на социјална помош, особено во руралните области каде што можностите за вработување се ограничени. Партијата се потпира на овие гласачи, од кои многумина стравуваат од губење работа или бенефиции доколку партијата изгуби.
Стратегијата на кампањата на „Грузиски сон“ беше фокусирана на темата стабилност наспроти конфликт, прикажувајќи ја опозицијата и нивните западни поддржувачи како дел од „глобална воена партија“. Овој наратив играше на длабоко вкоренетиот страв од војна меѓу Грузијците - земја која претрпе конфликти со Русија повеќе пати, последен пат во 2008 година.
Опозицијата, пак, тврди дека гласот за владејачката партија е глас за Русија.
„Стравот од војна одигра значајна улога“, вели за Гласот на Америка Лаша Бакрадзе од Единство-Национално движење. „’Грузиски сон’ ефективно го всади јазикот на омразата и стравот. За жал, сметавме дека избегнувањето на овој наратив е вистинскиот пристап, бидејќи се чинеше апсурдно некој во Грузија да сака војна, но се покажа дека тоа е погрешна пресметка“.
