Највисокиот европски суд за човекови права ќе пресуди за група значајни случаи за климатски промени кои имаат за цел да ги принудат земјите да ги исполнат меѓународните обврски за намалување на емисиите на стакленички гасови.
Европскиот суд за човекови права ќе донесе одлуки за три случаи покренати од француски градоначалник, шест млади Португалци и повеќе од 2.000 членови на постарите жени за заштита на климата, кои велат дека нивните влади не прават доволно за борба против климатските промени.
Адвокатите на сите тројца се надеваат дека судот во Стразбур ќе утврди дека националните влади имаат законска должност да се погрижат глобалното затоплување да се одржи на 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа, во согласност со целите на Парискиот климатски договор.
Иако активистите имаа успеси со тужби во домашни постапки, ова ќе биде првпат меѓународен суд да донесе одлука за климатските промени.
Одлуката против која било од вклучените земји може да ги принуди да ги намалат нето емисиите на нула до 2030 година. ЕУ, која не ја вклучува Швајцарија, во моментов има цел да биде климатски неутрална до 2050 година.
Одлуките имаат „потенцијал да бидат пресуден момент во глобалната борба за животна иднина. Победата за кој било од трите случаи би бил еден од најзначајните случувања за климатските промени од потпишувањето на Парискиот договор“, рече Гери Листон, адвокат од Глобалната мрежа за правни активности, која ги поддржува португалските студенти.
„Екстремните топлотни бранови, врнежите, проследени со топлотни бранови, само не гуши со ефекти на стаклена градина. А она што ме загрижува е фреквенцијата во која почнаа да се случуваат се повеќе и повеќе. Тоа е она што навистина ме исплаши. И си помислив, добро, што да правам?“, им изјави на новинарите пред одлуката 16-годишниот Андре дос Сантос Оливеира.
Заедно со уште пет млади луѓе, Сантос Оливеира ги изведе Португалија и 32 други нации на суд, тврдејќи дека неуспехот да се запре емисијата на гасови ги крши нивните основни права.
На другиот крај на старосниот спектар, група швајцарски пензионери, исто така, бараат од нивната влада да направи повеќе. Постарите жени за заштита на климата, чија просечна возраст е 74 години, велат дека правата на постарите жени се особено прекршени бидејќи тие се најмногу погодени од екстремните горештини што ќе зачестат поради глобалното затоплување.
Земјата ги урна глобалните годишни рекорди за топлина во 2023 година, флертуваше со договорениот праг на затоплување во светот и покажа повеќе знаци на трескава планета, објави во јануари Коперник, европска агенција за климата.
Во сите три случаи, адвокатите тврдеа дека политичката и граѓанската заштита гарантирана со Европската конвенција за човекови права се бесмислени доколку планетата е непогодна за живеење.
Земјите кои се соочуваат со правните предизвици се надеваат дека случаите ќе бидат отфрлени. Тие велат дека вината за климатските промени не може да ја има ниту една поединечна земја.
Швајцарија не е единствена што е погодена од глобалното затоплување, рече Ален Шабле, претставник на земјата на минатогодишните сослушувања.
„Овој проблем не може да го реши само Швајцарија“, рече Шабле.
Признавајќи ја итноста на климатската криза, судот брзо ги следеше сите три случаи, вклучително и редок потег што му дозволи на португалскиот случај да ги заобиколи домашните правни постапки.
Пресудите на Европскиот суд за човекови права не се правно обврзувачки против сите 46 негови земји-членки, но тие поставуваат правен преседан против кој ќе се судат идните тужби.
Извор: Асошиетед прес