Повеќе не одекнува артилеријата, нема татнеж од воени судири, ниту пак се слушаат митралезите. Се е мирно на Западниот фронт.
Но, остануваат сеќавањата на Првата светска војна. Остануваат црно белите фотографии, писмата со поеми од воените поети како Вилфред Овен. Одекнуваат во мислите на малкубројните преживеани синови и ќерки, изнемоштени и постари од нивните татковци кои никогаш не се вратија дома.
И оваа недела во деновите до 11-ти ноември, крајот на Првата светска војна, еден од најсмртоносните конфликти во историјата на човечката раса, се дебатира за сведоштвата за масакрот.
Во неделата стотици ожалостени луѓе го посетија француското село Орс, при што некои дојдоа од многу далеку, од САД и од Нов Зеланд, за да поминат по последните стапки на Вилфред Овен, кој почина една недела пред Денот на примирјето, заедно со стотици соработници кои се обидуваа да го преминат каналот. Посетителите ги слушнаа белешките од неговото последно писмо напишано пред битка, во кое стои: „Не може да ве посети ни половина толку добро друштво на пријатели какви што ме опкружуваат мене тука.“
Како најдобро да се одржи комеморација за „групата пријатели“? Дали беше толку пригодно да се умре за својата земја во Првата светска војна? Дали победниците од војната треба да излезат со триумфални тонови или со смирени, за да не ги навредат победените европски соседи кои сега се сојузници?
Околу 80 лидери во светот, вклучувајќи ги и американскиот претседател Доналд Трамп и германската канцеларка Ангела Меркел, ќе отпатуваат во Франција оваа недела за да учестуваат во настаните со кои ќе се одбележат 100 години од примирјето на Западниот фронт. Комеморативните активности во Франција ќе кулминираат со церемонија пред Триумфалната капија во Париз во понеделник.
Се проценува дека речиси 37 милиони војници и цивили се убиени во Првата светска војна. Францускиот претседател Емануел Макрон вели дека поради ова многумина во војната од 1914 до 1918 година повеќе гледаат непотребен масакр, одошто победа која што треба помпезно да се слави. Многумина ширум Франција и светот се чини дека се согласуваат со него.
Во Британија, исто така, ќе се организираат комеморации, мали и големи, вклучувајќи и перформанс со 10.000 пламени кои ќе го осветлуваат опкружувањето на Лондонската кула, како и помен во Вестминстерската опатија.
Британската премиерка Тереза Меј исто така упати порака за помирување. „Во убиствените полиња во Франција и Белгија останаа лузни од воениот хорор, но силата и блискоста на нашата поврзаност денес е доказ за патот кој го поминаа нашите земји“, рече таа минатата недела.
Во Британија властите одлучија дека треба да има „еднаквост во сеќавањето“, на револуционерната идеја, и на тоа дека сите загинати треба да бидат закопани на воените гробишта на бојните полиња во Франција и Белгија. Други нации го следеа примерот.
Многумина аплаудираа на идејата. Но, многу жени не се согласија со одлуката загинатите да не бидат вратени во нивните татковини, вели историчарот Алисон Фел. Тие сакаат нивните мажи да почиваат покрај нив, на нивните локални гробишта и затоа организираа кампања за пишување на писма.
Тие потсетија дека американската влада понуди да ги подмири трошоците за враќање на телата на американските војници во Америка, ако нивните семејства го сакаат тоа. Владата во Британија ги игнорираше ваквите барања.
Една британска вдовица напиша дека веројатно сите жени не бараат телата на нивните мртви мажи да бидат вратени дома, но таа бара. Таа напиша: „Државата го зеде и државата треба да го врати.“
Оваа недела црковните камбани ширум Европа ќе бијат во знак на сеќавање на загинатите.
Facebook Forum