Кога американскиот претседател Џо Бајден и кинескиот претседател Шји Џинпинг ќе се сретнат во среда во Калифорнија, американските власти не очекуваат некои големи откритија кои би можеле драматично да ги подобрат односите.
Наместо тоа, претставници на Белата куќа велат дека една од нивните главни цели на самитот е едноставно да се осигураат дека двете страни ќе продолжат да разговараат, за да се намалат шансите тензиите меѓу САД и Кина да прераснат во конфликт.
„Не зборуваме за долг список на резултати или резултати“, призна висок функционер на администрацијата на Бајден за време на телефонскиот брифинг за преглед на средбата Бајден-Шји.
„Целите овде навистина се за управување со конкуренцијата, спречување на надолниот ризик од конфликт и обезбедување на канали за комуникација се отворени“, додаде службеникот.
Состанокот, кој ќе се случи на маргините на Самитот за економска соработка на Азиско-пацификот, ќе биде прва интеракција меѓу двајцата мажи по околу една година. Тоа ќе биде прва посета на Кси во САД во последните шест години.
За тоа време, односите паднаа на можеби најниската точка откако САД и Кина воспоставија дипломатски врски во 1979 година.
Двете страни не само што не се согласуваат за прашања како Тајван, трговијата, човековите права и глобалното владеење - американските и кинеските воени авиони и бродови сега редовно имаат блиски и опасни средби во Источното и Јужното Кинеско Море.
Пентагон постојано предупредуваше дека таквите средби може да станат смртоносни. Но, до неодамна, американските функционери имаа сè помалку места за да поднесат такви жалби, бидејќи Пекинг затвори многу од комуникациските канали во знак на протест против американските акции.
Промена на тонот на Пекинг
Во месеците пред средбата Бајден-Шји, противењето на Кина на дијалог почна да омекнува.
Американските и кинеските официјални лица сега одржаа прелиминарни разговори за широк спектар на прашања, вклучувајќи контрола на оружјето, макроекономија и климатски промени.
Во некои случаи, Шји ги изненади делегациите во посета на САД со личен прием што многу набљудувачи го сметаа за особено топол.
„Многу пати, вклучително и на неколку претседатели, имам 1.000 причини да ги подобриме односите меѓу Кина и САД, но ниту една причина да ги уништиме“, изјави Шји пред група американски сенатори во Пекинг.
Аналитичарите велат дека промената на тонот на Шји може да се припише на домашни фактори, како што се побавниот од очекуваниот економски раст по ковидот и борбата на Кина да привлече странски инвестиции во услови на трговски ограничувања на САД.
Со ангажманот со Вашингтон, Кси можеби се обидува да им покаже на домашната публика и на меѓународните партнери дека останува под контрола на најважните билатерални односи на Кина, вели Аманда Хсијао, висок кинески аналитичар во Кризната група.
Пекинг, исто така, веројатно бил фатен невнимателен „од тоа колку непријателска надворешна средина се соочува сега“, рече Хсијао. Таа ја наведува меѓународната реакција на руската инвазија на Украина, која резултираше со „наратив за демократии наспроти авторитарни земји“.
„Тоа создаде...ефект на собирање за Вашингтон и неговите сојузници и партнери да формираат малку антикинеска коалиција“, додаде Хсијао, наведувајќи ги проширените сојузи на САД со Јужна Кореја, Јапонија и Филипините.
Мали чекори
Иако малкумина очекуваат дека средбата Бајден-Шји ќе ги трансформира односите, официјалните претставници и аналитичарите посочуваат на неколку области на напредок што наскоро би можеле да бидат објавени.
Минатата недела, американскиот претставник за климата Џон Кери рече дека Соединетите Држави и Кина - двата најголеми светски емитери на стакленички гасови - постигнале „разбирања и договори“ кои би можеле да доведат до поуспешна конференција за климатски промени на Обединетите нации кон крајот на овој месец во Дубаи. Деталите, рече Кери, ќе бидат објавени наскоро.
Бајден може да го натера Кси да преземе чекори за да го намали протокот на хемикалии што се користат за производство на фентанил, опасен наркотик кој е одговорен за десетици илјади предозирања со дрога во САД секоја година.
Прашањето со фентанил претставува можна област каде што двете страни „можат веднаш да работат на зајакнување на меѓусебната доверба и соработка“, рече Зихен Ванг, научен соработник во Центарот за Кина и истражувачката организација за глобализација со седиште во Пекинг.
„Според извештаите во печатот, Кина има позитивен став кон прашањето со фентанил и има простор да се воспостави редовна комуникација и контролен механизам со САД по ова прашање“, додаде Ванг.
Кина минатата година ги заврши сите разговори за проблемот со фентанилот, откако поранешната претседателка на Претставничкиот дом Ненси Пелоси го посети Тајван во знак на поддршка за самоуправниот остров за кој претензии Пекинг.
Во тоа време, Кина, исто така, го прекина воениот дијалог со Соединетите Држави - што беше предмет на особена загриженост за претставниците на Бајден.
Според официјален претставник на Белата куќа, Бајден ќе го притисне Си „напорно“ во среда за да се обнови поголема комуникација меѓу војската и војската.
Сепак, Натаниел Шер, висок истражувачки аналитичар во Карнеги Кина, предупредува дека една средба веројатно нема да создаде траен под за односите меѓу САД и Кина, особено пред изборите во САД и Тајван.
„Меѓутоа, една средба може да спречи дополнително влошување на односите“, рече тој.