Американскиот претседател Џо Бајден во четвртокот го поздрави новиот економски договор меѓу 14 азиско-пацифички земји, чија цел е да се спротивстави на регионалната економска доминација на Кина, велејќи дека договорот потпишан на самитот на регионалните економии - кој не е формален трговски договор - ќе се однесува на клучните прашања како што е недостатокот на полупроводници преку подобрување на еластичноста на синџирот на снабдување.
Целта на новиот пакт, рекоа 14-те лидери во заедничката изјава, е „да ги унапредиме правата на работниците, да го зголемиме нашиот капацитет да спречиме и да одговориме на прекините на синџирот на снабдување, да ја зајакнеме нашата соработка за транзиција кон чисти економии и да се бориме против корупцијата и подобрување на ефикасноста на даночната администрација“.
Бајден, говорејќи во четвртокот на самитот за азиско-пацифичка економска соработка во Сан Франциско, призна дека преговарачите не успеале да постигнат консензус за клучниот столб на минатогодишната Индо-пацифичка економска рамка (ИПЕФ).
„Имаме уште работа да направиме, но постигнавме значителен напредок“, рече тој.
„За рекордно време постигнавме консензус за три од столбовите на ИПЕФ. ИПЕФ има четири столба, сумирани како трговија, синџири на снабдување, чиста енергија и инфраструктура и даноци и антикорупција“, рече Бајден.
Бајден најави и програма за работа со стартап бизниси за прибирање капитал. Тој напор се заснова на американското партнерство за глобална инфраструктура и инвестиции, што се смета за одговор на САД на Кинеската иницијатива „Појас и пат“.
Нагласувајќи го планот, Бајден ја истакна и важноста на приватниот сектор на САД.
„Сте слушнале секој од моите колеги да каже еднаш или друго дека ова не може да се направи без трилиони долари инвестиции од приватниот сектор за да се постигне ова и брзо да се постигне за да им се даде доверба да ги направат тие инвестиции“, рече Бајден.
„Тоа ќе создаде низа проекти во партнерските земји, а потоа ќе го усогласи финансирањето од приватниот сектор со овие проекти, а на инвеститорите од приватниот сектор ќе им даде доверба дека нивната инвестиција ќе биде направена според највисоките стандарди. Владините инвестиции не се доволни. Треба да ги мобилизираме приватните инвестиции“, додаде американскиот претседател.
Критичарите велат дека новиот економски договор нема одредби за пристап до пазарот.
„За земја како нас, мораме да имаме барем пристап до пазарот“, изјави извршниот директор на Индонезија Аниндја Бакрие за Гласот на Америка на маргините на самитот.
Џошуа Курланцик, висок соработник за Југоисточна Азија во Советот за надворешни односи, рече дека повеќето држави од Југоисточна Азија се „млаки“ во врска со договорот.
Заклучокот, рече тој, е: „Тоа не е трговски договор и САД не нудат никаков пристап на пазарот во ИПЕФ. А државите од Југоисточна Азија можат да го спротивстават тоа со вистинските трговски договори што беа донесени во Азија во последните седум години, вклучително и големи, големи трговски договори во кои се вклучени Кина, Јужна Кореја, Јапонија и други големи економии, како и АСЕАН во средината на тоа“.
Сепак, рече тој, „тие нема да им кажат на Соединетите држави кои доаѓаат со ИПЕФ во последните неколку години, ние го отфрламе ова. Тие се срдечни и сакаат поголемо безбедносно присуство на САД“.
Сиобхан Дас, извршна директорка на Американската малезиска стопанска комора, имаше порозен став.
„Всушност верувам дека веќе е успешно“, рече таа.
„Имавте 14 нации кои разговараа меѓу себе во последните 18 месеци - како тоа да не биде успех?“, праша Дас.
Зак Купер, специјалист за американската стратегија во Азија во Американскиот институт за претпријатија, за Гласот на Америка додека 14-те лидери се насмеаа и се фотографираа, изјави дека „сите се согласуваат дека економската рамка на Индо Пацификот е веројатно најдобрата што ја има администрацијата на Бајден. ќе направам засега“.
„Но, тоа секако не значи дека тие се задоволни со IPEF или дека ќе бидат задоволни со верзијата на ИПЕФшто ја добиваат во АПЕК, која не вклучува трговија“, рече тој.
„И така, веројатно е подобро од ништо“, истакна Купер.