Vo period od 10 godini, od 1986-ta do 1996-ta godina, vojnata odnela okolu eden milion detski `ivoti. Drugi dva miliona deca ostanale siraci, a {est milioni bile seriozno hendikepirani. Nad 60 procenti od begalcite vo svetot se deca. Alara Atunu, specijalen pretstavnik na decata vo vooru`eni konflikti pri ON, ovie brojki gi narekuva otreznuva~ki. Toj sepak e optimist vo vrska so prestojnata Specijalna sesija za decata i nejziniot kapacitet da napravi promeni.
"Dobrata vest e {to nie mo`eme da ja promenime situacijata. Sekoja od ovie raboti koi se slu~uvaat, dali se raboti za deca-vojnici, seksualna zloupotreba na devoj~iwa, raseluvawe na decata ili odbiwe na nivno obrazovanie. Seto ova mo`eme da go razre{ime. Ne se raboti za neizbe`en zaklu~ok deka decata se osudeni na ovoj pekol", veli gospodinot Atunu.
Samitot pretstavuva posledovatelna akcija na 1990-ta godina, koga se odr`a svetskiot Samit za decata, a klu~nite pra{awa od toj sostanok i sega ostanuvaat vo centarot na vnimanieto: namaluvawe na smrtnosta na novoroden~iwata i majkite, zgolemuvawe na pristapot do ~ista voda i sanitarni uslugi i osnovawe na univerzalno osnovno obrazovanie.
Spored direktorot na UNICEF, Kerol Belami, za dobroto na decata vo svetot napraven e zna~itelen napredok po sostanokot od 1990-ta godina. Taa veli deka nad 60 dr`avi za edna tretina ja namalile smrtnosta na doen~iwata i decata do pet godini. Smrtta od dijarea kaj decata, vo svetot e namalena za 50 procenti. Taa veli deka vakvite uspesi bi trebalo da go podignat duhot na ovonedelnoto specijalno zasedanie na ON.
"Decata deneska se nao|aat vo podobra situacija od pred deset godini. Ovie sredbi koi imaat konkretni celi, kako {to veruvam deka celta na ovoj akcionen plan e rabotite da se promenat na podobro, so vra}awe na liderite vo svoite zemji i rabota na problemite. Toa e pri~inata {to se zaka`uvaat vakvite sredbi", istkna gospo|ata Belami.
Postojat i novi pra{awa koi }e se najdat vo centarot na vnimanieto na Specijalnata sesija. Edno od niv e HIV-virusot i sidata. Drugo pra{awe, na zadovolstvo na g-dinot Atunu, e za{tita na decata vo uslovi na oru`en konflikt. Toj veli deka specifi~nite pra{awa, kako {to e koristeweto na decata kako vojnici, }e bidat pove}e od zastapeni.
"Isto taka se nadevam deka ova }e bide prilika za onie koi mo`at toa da go storat, da opredelat resursi, materijalni resursi koi bi se upotrebile za decata pogodeni od vojna, za toa da ne ostane samo na zborovi", ka`a toj.
Na Specijalnata sesija na ON }e u~estvuvaat i preku 1000 nevladini organizacii. Glavnite izvr{ni pretstavnici od Indija, [vajcarija i SAD, vklu~uvaj}i go i Bil Gejts, direktorot na softverskiot gigant Majkrosoft, isto taka }e zemat u~estvo vo sesijata. Na nea }e bidat prisutni i okolu 50 pretsedateli.
Verojatno najva`nata rabota na ovoj nastan }e bide prisustvoto na samite deca. Na samitot }e ima 300 deca-delegati. Tie }e imaat prilika za interakcija so svetskite lideri, da nastapat so svoi stavovi po va`ni pra{awa i da gi prezentiraat svoite zaklu~oci pred Generalnoto sobranie.
Gospo|ata Belami, u~estvoto na decata go smeta kako osobeno va`no. Nivnoto prisustvo i u~estvo vo ovoj nastan }e gi potseti u~esnicite i voop{to javnosta za vitalnata misija na samitot. "Ponekoga{ mi se postavuva pra{aweto: Zo{to se koncentrirame na decata , koga postojat realni raboti, kako {to e mirot i stabilnosta. Bi sakala da predlo`am deka dokolku nekoj saka da postigne mir i stabilnost, }e ima pogolema {ansa da go stori toa dokolku investira vo decata. Ako sakate da izbegnete zgolemuvawe na brojot na teroristite vo idnina, treba da odgleduvate celosno zdravi, obrazovani lu|e i toa e pri~inata da se investira vo decata", veli gospo|ata Belami.
Specijalnata sesija posvetena na decata, koja }e se odr`i vo zgradata na Obedinetite nacii vo Wujork, od 8-mi do 10-ti maj, prvi~no be{e zaka`ana vo septemvri minatata godina, a be{e odlo`ena poradi teroristi~kite napadi vrz SAD.