Јапонија оваа недела ја одбележува 78-годишнината од американските атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки, во кои загинаа стотици илјади цивили и ставија крај на Втората светска војна.
По нејзиниот пораз, повоениот устав на Јапонија ги ограничи нејзините вооружени сили и се откажа од војната како право на нацијата. Растечките закани од соседните Кина и Северна Кореја, сепак, поттикнаа радикална промена на курсот, бидејќи Јапонија започнува значителна ремонт на своите сили за самоодбрана.
Атомско бомбардирање
Воздухопловните сили на САД ја фрлија првата атомска бомба врз Хирошима утрото на 6 август 1945 година. Три дена подоцна, второто нуклеарно оружје го гаѓаше пристанишниот град Нагасаки.
Јапонскиот император Хирохито објави дека неговата земја се предава на 15 август.
Суеичи Кидо имал пет години кога бомбата била фрлена над неговиот роден град Нагасаки на 9 август. Тој живеел на околу два километри од епицентарот на експлозијата.
„Тоа утро, неколку мајки се собраа пред нашиот дом за да подготват оброк со неколку тестенини“, изјави 83-годишникот за Гласот на Америка.
„Тогаш слушнав звук на авион. Една од мајките рече дека е чудно, бидејќи звукот бил многу моќен. Таа рече дека тоа е дефинитивно американски авион“, вели Кидо.
„Во моментот кога го подигнав погледот во таа насока, ме обви блесок светлина и со бум ме фрлија на околу 20 метри и се онесвестив. Мајка ми имаше изгореници на лицето и градите. Половина од моето лице изгоре“, вели тој.
Се проценува дека 215.000 луѓе загинале веднаш по атомските бомбардирања во Хирошима и Нагасаки. Радијационата болест и ракот предизвикан од нуклеарните експлозии би убиле уште десетици илјади во месеците и годините што следеле.
Годишнина
Суеичи Кидо отпатува во Хирошима на 6 август за да ја одбележи годишнината, заедно со неколку други преживеани од атомската бомба - познати во Јапонија како „хибакуша“ - од неговата матична префектура Гифу.
Кидо помина голем дел од својот живот во кампања за мир и нуклеарно разоружување. Тој се плаши дека светот не ја послушал таа порака.
„Секој граѓанин во светот сега е во опасност да стане хибакуша. Со инвазијата на (рускиот претседател Владимир) Путин на Украина, таа опасност е поприсутна од кога било. Можноста дека нуклеарното оружје навистина може да се користи стана многу блиска“, рече тој.
Тоа чувство го повтори и градоначалникот на Хирошима, Казуми Мацуи, кој им се обрати на делегатите собрани во градскиот Парк на мирот, под епицентарот на нуклеарната експлозија.
„Со оглед на реалноста дека има некои кои би користеле нуклеарни закани, лидерите ширум светот треба да се соочат со фактот дека теоријата за нуклеарно одвраќање не успеа и итно да почнат да преземаат конкретни чекори за да не оддалечат од опасната сегашност кон нашата идеален свет“, рече Мацуи.
Јапонска војска
Поразот на Јапонија во 1945 година покажа дека нејзината војска е ограничена на мала „сила за самоодбрана“. Нејзиниот повоен устав сè уште се откажува од војната како право на нацијата.
Гласовите кои повикуваат на разоружување се натпреваруваат со реалноста на се понапнатиот и милитаризиран индо-пацифички регион.
Северна Кореја во последните месеци лансираше десетици проектили во Јапонското Море. Во меѓувреме, воените акции на Кина околу Тајван и Јужното Кинеско Море се сметаат за директна закана за Јапонија, вели Тецуо Котани од Јапонскиот институт за меѓународни односи во Токио. Кина го смета самоуправниот Тајван за своја провинција.
„Постои огромен јаз меѓу Јапонија и Кина во однос на одбранбените способности. Така, сега јапонското политичко раководство призна дека треба да ја пополниме оваа празнина и јапонската поширока јавност, знаете, тие исто така го поддржуваат јапонското политичко раководство бидејќи јапонскиот народ беше сведок на она што се случи со Украина“, изјави Котани за Гласот на Америка.
Трошоци за одбрана
Во 2014 година, покојниот поранешен премиер на Јапонија, Шинзо Абе, иницираше зголемување на трошоците за одбрана и пофлексибилно толкување на уставот.
Тие промени добија нова итност во последните месеци. Во политичкиот документ објавен минатиот декември, Јапонија ги истакна плановите за двојно зголемување на трошоците за одбрана до 2027 година и стекнување на ударни способности против странски бази - со децении црвена линија.
Ставовите на јавноста за нуклеарното оружје исто така се развиваат, вели аналитичарот Котани.
„Бидејќи Јапонија е единствената жртва на атомско бомбардирање, постои консензус меѓу јапонската јавност дека Јапонија треба да бара нуклеарно разоружување, наместо трка во нуклеарно вооружување. Но, со оглед на фактот дека соседните земји на Јапонија – Северна Кореја, Кина, Русија – сите го зголемуваат својот нуклеарен арсенал и капацитети, јапонската поширока јавност признава дека мораме да се потпреме на нуклеарниот чадор на САД“, изјави тој за Гласот на Америка.
Надежите на „Хибакуша“
Суеичи Кидо, како и многумина „хибакуша“ кои ги доживеаја атомските бомбардирања, стравува дека човештвото оди кон обновување на глобалниот конфликт.
„Јас сум загрижен. Најважно е да се разбере ова: несогласувањето меѓу земјите во светот не е нешто што може да се реши со сила“, рече Кидо.
Јапонија влегува во нова ера: отфрлање на својата повоена аверзија кон моќната војска.
Во меѓувреме, со секоја измината година, бројот на преживеани од атомска бомба се намалува. Нивната трајна надеж е дека лекциите од Хирошима и Нагасаки нема да бидат заборавени.