Посета на Шји Џинпинг на Белград: Каква е српската, а каква кинеската перспектива?

Билборд во Белград во пролетта 2020 година (Фотографија: Оливер Буниќ/АФП).

Српскиот претседател Александар Вучиќ во понеделникот се сретна со кинескиот амбасадор Ли Минг и по тој повод на Инстаграм објави дека станува збор за последните подготовки за посетата на кинескиот претседател Шји Џинпинг, која, според него, е од најголемо значење за Србија во секоја смисла.

„Честа што и ја прави на нашата земја со неговото доаѓање е неизмерна за сите нас, особено ако се земат предвид плановите на Србија за силно забрзување на севкупниот развој, како и глобалниот геополитички контекст. Горди на нашето челично пријателство со Кина, ние сме со нетрпение во очекување на посетата на претседателот Шји, убеден дека тој ќе гостопримството за да покаже колку Србија го цени партнерството со оваа голема земја“, напиша Вучиќ на својот Инстаграм профил.

А пред утрешната, втора по ред посета на кинескиот претседател Шји Џинпинг на Србија, Белград се подготвува да го пречека - низ целиот град се истакнати српски и кинески знамиња, а медиумите ги анализираат односите меѓу двете земји и двајцата претседатели од различни агли.

Како што истакнува Вук Вуксановиќ од белградскиот Центар за безбедносна политика во изјава за Гласот на Америка, можеме да зборуваме за кинеската и српската перспектива на оваа посета:

„Перспективата на Пекинг е дека тие сè уште се обидуваат да одржат некаков контакт со Европа во време кога тие односи се малку разнишани, па затоа како дел од турнејата беа избрани две земји во Источна Европа - Србија и Унгарија, каде што елитите кои се многу отворена за соработка со Кина, додека оди и во Франција, која во моментов ја носи титулата неформален лидер на Европската унија“.

Кога станува збор за перспективата на Белград, Вуксановиќ смета дека оваа посета треба да се стави во контекст на добро познатата политика на балансирање и поттикнување на западните и незападните центри на моќ еден против друг, каде што, како што вели, му покажува на Западот дека Србија сè уште има опции на другата страна на светот:

„За Белград тоа значи следново - од една страна, Кина се користи за зголемување на преговарачката позиција на Белград во однос на западните престолнини. А од друга страна, ова уште еднаш потврдува дека во изминатите шест години Белград ја замени Русија со Кина кога се во прашање доминантните партнери надвор од западниот свет“, истакнува Вуксановиќ.

Според него, односите меѓу Србија и Кина се најконтроверзни од гледна точка на долгорочни придобивки, додека краткорочните и среднорочните придобивки се сосема јасни:

„Краткорочните придобивки се евидентно изразени во приливот на капитал и во подобар раст на бруто домашниот производ и работа на инфраструктурата, но пред се има ризици поврзани со недостиг на транспарентност или непочитување на стандардите за животна средина и труд. Но, всушност, главната одговорност секогаш е кај локалните елити, а не кај Кинезите. Бидејќи всушност поентата е како поединечната влада всушност управува со своето партнерство со Кина, а не со самата кинеска влада“, вели Вуксановиќ за Гласот на Америка.

За разлика од неодамнешната посета на американскиот државен секретар Ентони Блинкен на Пекинг, која, според Вуксановиќ, беше обид да се држат работите меѓу овие две земји под контрола, односот меѓу Србија и Кина во моментов е поважен од Вашингтон:

„Во оваа фаза би рекол дека главната пречка за српско-кинеското партнерство не е Европската унија, туку САД. Затоа што САД станаа доминантен партнер за Белград во оваа фаза кога станува збор за безбедноста. А Белград се уште очекува да направи некаков договор со САД за Косово, особено во контекст на тоа што очекуваат потенцијална победа на Доналд Трамп. Но, тоа, исто така, наметнува ограничувања до каде можете да одите во соработка со Кина, како најголем американски ривал“.

Засега се чини дека единствено непознато е дали за Белград и за српските функционери претседателот на Кина ќе биде пречекан како „брат Шји“, како што пишуваше на билбордите со неговата слика во Белград за време на пандемијата, или само како Шји Џинпинг:

„Бидејќи тоа ќе биде силен елемент на тој внатрешен политички маркетинг, можеме да очекуваме многу силни и топли пораки на пријателство. Но секако тие се формирани за да се постигне посакуваниот маркетинг ефект кај внатрешната публика“, вели Вук Вуксановиќ од Глас Америка.

Ова е извештај на српската редакција на Гласот на Америка.