Уставот е основачки документ на Америка. Истакнува три гранки на власта: извршната власт, вклучително и претседателството; законодавната – Претставничкиот дом и Сенатот; и судската власт – Врховниот суд и другите судови. Секоја гранка е наменета да ги држи другите под контрола. Оваа поделба на власта е во срцето на американската демократија.
„Ние се движиме по малку непознати води поради претпоставената подготвеност на претседателот Трамп, доколку биде реизбран, да ги истражи надворешните граници, вклучително и подалеку од местото каде што претседателите отишле претходно”, вели Роналд Чен од Универзитетот „Рутгерс“.
Поранешниот претседател Доналд Трамп вели дека нема да биде диктатор повеќе од еден ден доколку биде реизбран. Но, што ако идниот претседател навистина се обиде да ја надмине неговата или нејзината моќ?
„Ако тврдењето е дека една гранка едноставно ќе трча грубо околу поделбата на власта, искрено, не знам дали сè уште е утврдено дали нашиот систем е доволно силен да го издржи тоа”, вели Чен.
Една од основните предизборни пораки на претпоставената демократска претседателска кандидатка Камала Харис е дека Трамп е закана за демократијата. Демократите укажуваат на неподготвеноста на Трамп да ги прифати резултатите од изборите во 2020 година и последователниот напад на Капитол на 6 јануари 2021 година.
„Нашата борба е борба за слобода. Низ нашата нација, сведоци сме на целосен напад врз тешко борбените, тешко стекнати слободи и права”, рече Харис.
„Постојано велат „тој е закана за демократијата“. Велам, што по ѓаволите и направив на демократијата? Минатата недела добив куршум за демократијата”, рече Трамп.
Гласачите не го прифаќаат тврдењето дека демократијата во САД е во опасност.
„Разговарав со еден човек пред неколку недели кој рече: „Вие ги слушате сите овие работи за Доналд Трамп кој се обидува да ја уништи демократијата, но тој не го направи тоа“, смета Крис Еделсон од Американскиот универзитет.
„Има одредено чувство кај некои од независните гласачи што добро успеа. Системот работеше нели? Преносот на власта навистина се случи, така што ние сме добро“, додава Давид Рамадан од Универзитетот „Џорџ Мејсон“.
Не е лесно за популистички лидер да ја уништи демократијата, според Курт Вејланд, кој ја проучува демократијата и авторитарното владеење.
„Тоа се случува само ако има некоја реална институционална слабост и некоја многу посебна конјуктурна можност. Така што, мојот аргумент е дека, во Соединетите Држави, тие услови навистина не важат”, вели професорот Вејланд од Универзитетот на Тексас.
Вејланд вели дека голем број фактори го ограничуваат претседателот да ја преземе целосната власт, вклучувајќи ги и добрите актери во јавните улоги. Тој укажува на републиканскиот државен секретар на Џорџија, Бред Рафенспергер, кој одби да помогне во поништувањето на изборите во 2020 година кога Трамп побара од него да најде дополнителни гласови за Трамп.
„Американската демократија е силна и издржлива, американскиот народ е посветен на тоа. Американските функционери се посветени на исполнување на нивните институционални должности”, додава Вејланд.
Вејланд вели дека лидерите имаат поголеми шанси да ја уништат демократијата кога имаат огромна поддршка од народот, со рејтинг од над 70 проценти. Највисокиот рејтинг на Трамп како претседател беше 49 проценти. На Бајден, рејтингот беше 57 отсто.