ТАЈПЕЈ, Тајван (АП) - Една година по руската војна против Украина, Кина нуди предлог од 12 точки за прекин на војната.
Предлогот следи по неодамнешната најава на Кина дека се обидува да дејствува како посредник во војната што повторно ги поттикна западните сојузи кои Пекинг и Москва ги сметаат за ривали.
Кинеската влада и претседателот Шји Џјинпинг го повторија тврдењето дека Кина е неутрална, и покрај тоа што ги блокира напорите на Обединетите нации да ја осудат инвазијата. Документот ги повторува руските тврдења дека западните влади се виновни за инвазијата на 24 февруари 2022 година и ги критикува санкциите кон Русија.
На состанокот во Минхен, американскиот државен секретар Антони Блинкен изрази скептицизам за позицијата на Пекинг пред објавувањето на планот. Тој рече дека Кина обезбедила помош што ги поддржува воените напори на рускиот претседател Владимир Путин и рече дека САД имаат разузнавачки информации дека Пекинг „размислува да обезбеди и „смртоносна поддршка“. Кина го нарече тврдењето „оцрнување“ и рече дека САД за тоа немаат докази.
Што предлага Кина?
Предлогот на Кина повикува на прекин на огнот и мировни преговори како и крај на санкциите против Русија.
Кина ја презеде одговорноста за санкциите на други „релевантни земји“ без да ги именува. Овие земји, се вели, „треба да престанат да ги злоупотребуваат едностраните санкции“ и „да го насочат својот удел во деескалацијата на украинската криза“.
Многу од 12-те точки беа општи и не содржеа конкретни предлози.
Без да се спомнуваат Русија или Украина, се вели дека суверенитетот на сите земји треба да се почитува. Не е прецизирано како тоа би изгледало за Украина и делот одземен од неа откако Русија го зазеде Крим во 2014 година.
Предлогот исто така го осудува „менталитетот на Студената војна“, термин кој често се однесува на Соединетите Држави и американско-европскиот воен сојуз НАТО. „Безбедноста на еден регион не треба да се постигнува со зајакнување или проширување на воените блокови“, се вели во предлогот. Рускиот претседател Владимир Путин побара ветување дека Украина нема да се приклучи на блокот пред инвазијата.
Во другите точки се повикува на прекин на огнот, мировни разговори, заштита на воените заробеници и запирање на нападите врз цивили, без објаснување, како и одржување на нуклеарните централи безбедни и олеснување на извозот на жито.
„Основниот тон и основната порака во политиката е прилично проруска“, рече Ли Мингјанг, професор по кинеска надворешна политика и меѓународна безбедност на сингапурскиот технолошки Универзитет Нанјанг.
Дали Кина ја поддржува Русија во нејзината војна против Украина?
Кина понуди контрадикторни изјави во врска со нејзиниот став. Се вели дека Русија била испровоцирана да преземе акција од проширувањето на НАТО кон исток, но исто така тврди дека е неутрална.
Пред нападот на Русија, Шји и Путин присуствуваа на отворањето на минатогодишните Зимски олимписки игри во Пекинг и издадоа изјава дека нивните влади имаат пријателство „без граници“. Кина оттогаш ги игнорираше западните критики и го потврди тоа ветување.
Путин рече дека очекува Шји да ја посети Русија во следните неколку месеци. Кина допрва треба да го потврди тоа.
Кина „се обидува да седи на две столици“, рече Блинкен во неделата за Ен-Би-Си.
„Јавно, тие се претставуваат како земја која се стреми кон мир во Украина, но приватно, како што реков, веќе во изминатите месеци видовме обезбедување на „несмртоносна помош“ што директно значи помагање и поттикнување на воените напори на Русија.”
Дали и како Кина ја поддржува Русија?
Поддршката на Кина за Русија беше во голема мера реторичка и политичка. Пекинг помогна во напорите да се спречи осуда на Москва во Обединетите нации. Нема јавен доказ дека во моментов и доставува оружје на Русија, но САД рекоа дека Кина веќе обезбедува „несмртоносна поддршка“ и дека може да направи и повеќе.
Блинкен, на конференцијата во Минхен, рече дека САД долго време се загрижени дека Кина ќе ѝ обезбеди оружје на Русија. „Имаме информации што ни предизвикуваат загриженост дека размислуваат да и дадат „смртоносна поддршка“ на Русија“, рече тој.
Блинкен рече дека му изразил загриженост на кинескиот претставник на состанокот, Ванг Ји, дека „ова би бил сериозен проблем“.
Шефот на НАТО во средата рече дека видел некои знаци дека Кина можеби е подготвена да обезбеди оружје и предупреди дека со тоа ќе доведе до кршење на меѓународното право.
Руските и кинеските сили одржаа заеднички вежби, неодамна со јужноафриканската морнарица во близина на јужноафриканскиот брег.
Украинскиот министер за одбрана Олексеј Резников изрази сомневање за подготвеноста на Кина да испрати „смртоносна помош“ за Русија.
„Мислам дека ако Кина им помогне, тоа нема да биде оружје. Тоа ќе биде некаква облека“, рече Резников во понеделникот во Киев.
Извор: Асошиетед Прес